ASUS ROG Strix Z590-E Gaming WIFI review

Voordat ik met deze review begin: dit bord is tweedehands door mij aangekocht via Tweakers.net om tests uit te voeren op het Z590 platform. Deze review is niet gesponsord door ASUS.

ASUS: een oude bekende in het computerlandschap. Al jarenlang is dit bedrijf bekend van de moederborden en videokaarten. Echter maakt deze fabrikanten steeds vaker de uitstap naar andere productgroepen. Al geruime tijd heeft men toetsenborden, muizen en headsets in het assortiment. Ook de router afdeling is men al een flinke tijd mee bezig, net zoals de monitoren. Er zijn zelfs telefoons, tablets en wearables, maar ook waterkoelers en kasten worden door ASUS gemaakt! En er blijven steeds meer producten komen. Voor deze review blijven we toch bij een productgroep waar het allemaal mee begonnen is: moederborden.

Met de komst van de 11e generatie is er ook een nieuwe chipset beschikbaar gesteld. Dat is een reden voor fabrikanten om een refresh van de moederbordenlijn uit te brengen. Zo kunnen de nieuwste features beschikbaar gesteld worden voor het grote publiek. Wel is het zo: hoe meer er geplaatst wordt op een moederbord, hoe hoger de prijs gaat zijn. Dat is echter in elke markt zo. Sommige dingen zijn echt wenselijk (denk aan PCIe 4.0 M.2 sloten), andere zaken zijn nice to have (denk hierbij aan schermpjes, RGB verlichting. En het ene bord is robuuster dan het andere.

Het bord wat vandaag in de schijnwerpers staat is het beste bord in de mainstream lijn: de ASUS ROG Strix Z590-E Gaming WIFI. Op het moment van schrijven is het bord te krijgen voor een bedrag van €325,- maar wat krijg je voor dit bedrag? Dat gaan we zien in deze review.

PS: Ondertussen zijn er al nieuwere processoren en moederborden uit maar zijn er nog genoeg mensen die interesse hebben in deze Rocket Lake generatie, vandaar deze review.

• Chipset
• Specificaties
• Unboxing
• Aansluitmogelijkheden
• Uefi
• Prestaties
• Software
• Overklokmogelijkheden
• Conclusie

Met de introductie van de Rocket Lake processoren is er “uiteraard” weer een nieuwe chipset uitgebracht. Voordeel van deze chipset is dat het socket gelijk is gebleven aan die van de vorige generatie. 10th Gen processoren kunnen dus gebruikt worden op moederborden met deze chipset. Maar wat is nu het verschil tussen de Z490 en Z590 chipset?

Een van de grootste wijzigingen is dat er eindelijk ondersteuning is voor PCI Express 4.0. Hier zitten wel meteen twee kanttekeningen aan: dit is alleen beschikbaar bij een 11e generatie processor en er zijn maar 20 lanes beschikbaar. Dit wordt verdeeld in een PCIe 4.0 x16 link (wat gesplitst kan worden naar twee maal x8) en één PCIe 4.0 SSD op die snelheid.

Tevens is de bandbreedte van de DMI 3.0 bus verdubbeld. Deze heeft nu een x8 snelheid wat voorheen x4 was. Deze bus zorgt voor de verbinding tussen de processor en de chipset. Dit geldt dus ook voor alles wat aan de chipset verbonden zit zoals USB en netwerkpoorten. De chipset heeft nu ook standaard ondersteuning voor USB 3.2 Gen 2×2. Dit zijn USB poorten met een snelheid tot 20 Gbps. Eerder werd hier een aparte controller voor gebruikt maar nu is het gewoon standaard aanwezig. Verwacht dus veel USB poorten met deze snelheid op de verschillende moederborden.

Nog een verandering: er is nu ondersteuning voor DDR 3200 MHz. Z490 had ondersteuning tot max DDR4 2933 MHz. In hoeverre dit prestaties verbetert valt nog te bezien. Wifi 6 is ook hier weer aanwezig, net zoals bij de Z490 chipset. Optioneel is er 2.5 Gbit Ethernet ondersteuning voor de bekabelde aansluiting.

Terug naar boven

We beginnen met een overzicht van de specificaties van dit bord:

Een behoorlijke lijst met specificaties maar het bord bevat ook behoorlijk wat. Het bord ondersteunt een processor op Socket 1200 dus Intel’s 10e en 11e generatie. Daarnaast heeft het bord vier geheugensloten waar tot 128GB aan DDR4 geheugen op geprikt kan worden. Dat zou voorlopig voldoende moeten zijn. Er zijn maar liefst 4 M.2 sloten aanwezig op het bord. Wel is het zo dat één van de sloten alleen maar werkt wanneer je een processor uit de 11e generatie geplaatst hebt. Pak je een Comet Lake processor dan werkt het hele slot niet. Ook zijn er standaard SATA aansluitingen geplaatst, in dit geval zes stuks. Er zijn ook genoeg aansluitingen voor koeling aanwezig, wat we later in deze review zullen zien. Uiteraard mogen de nieuwste toevoegingen niet ontbreken zoals Wifi 6E en Bluetooth 5.2.

Wat vrij belangrijk is voor een computer in zijn geheel is dat hij goed gekoeld wordt. Om dit mogelijk te maken moet een bord beschikken over genoeg koelopties. Dit Strix bord heeft genoeg aansluitingen voor ventilatoren en pompen om zowel de processor als de overige componenten te koelen voor de beste prestaties. Ook beschikken de M.2 poorten over een heatsink zodat de warmte van een SSD snel afgevoerd kan worden. Ook de chipset is voorzien van een heatsink terwijl de VRM’s eigen koelblokken hebben. Een mooi extraatje is een connector en een beugel waar een extra centilator op geprikt kan worden die ASUS met het bord levert. Dit moet zorgen voor nog betere prestaties.

Uiteraard is herkenbaarheid ook een belangrijk iets voor fabrikanten. Het moet wel duidelijk zijn dat een product van jouw merk af komt. Daar heeft ASUS ook aan gedacht. Over het bord zien we diverse verwijzingen naar ASUS in de vorm van het ROG logo, de Strix naam op de heatsink en de ROG naam op de chipset. Daardoor is het bord in één klap te herkennen als een ASUS bord.

Mocht je meer te weten willen komen over dit bord, kijk dan op de pagina van Asus.

Terug naar boven

Genoeg theorie over het moederbord. We gaan de doos er eens bij pakken en zien wat we allemaal geleverd krijgen!

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Op de voorkant van de doos zien we aan de rechterkant een afbeelding van het bord terug terwijl links het ASUS logo staat met de naam van het product. Onderop de doos mogen de verschillende logo’s niet ontbreken, van zowel Intel als NVIDIA. Op de achterkant van de doos staat wederom het moederbord met de specificaties en een aantal features die terug te vinden zijn op het bord. Maken we de doos open dan zien we als eerste op de voorkant een stukje tekst staan: “For Those Who Dare”. Dit is een slogan die vaker gebruikt wordt door ASUS. In de doos zien we een binnendoos zitten waar het moederbord in ligt. Die is ook netjes verpakt. Tillen we de binnendoos op dan komen de accessoires tevoorschijn. Rechts liggen de boekjes terwijl links een flap op te lichten is. Daar vinden we de rest van de goederen tegen.

De volgende spullen zitten in de doos:

• ROG Stickers
• Gebruikershandleiding
• Quick start guide
• Support DVD
• ROG Thank you kaart
• Veiligheidsinformatie
• ROG Keychain
• ROG Graphics card holder
• 4 x SATA 6Gb/s cables
• 1 x Assistant fan (40mm)
• 1 x Screw package for cooling kit
• 1 x ASUS 2×2 Dual-Band Wi-Fi moving antennas
• 1 x M.2 Q-Latch package
• 2 x M.2 Rubber Packages
• 1 x cable tie

• 

• 

Net zoals we eerder gezien hebben bij de Z590i zit er een sleutelhanger bij het moederbord. Niet direct iets wat met computers te maken heeft maar het laat wel zien dat je onderdeel bent van de ROG army. Het aparte aan het bord is de extra ventilator die geleverd wordt. Hiermee is het mogelijk om de VRM’s te voorzien van extra koeling. Zo blijven de temperaturen lager en zorgt dit voor meer stabiliteit, of de processor nu wel of niet overgeklokt is. Uiteraard zorgt dit wel voor wat meer geluid. Wat verder op valt is dat er geen I/O shield aanwezig is. Deze zit namelijk al op het moederbord ingebouwd en hoeft zodoende niet meer apart geplaatst te worden. Wel zo handig, deze kan zo niet kwijt raken of vergeten worden tijdens het bouwen.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Als we het bord er bij pakken dan zien we in eerste instantie nog niet zoveel. Dat gebeurt pas wanneer we het bord uit de verpakking halen. Ook bij dit bord zien we veel afdekplaten en koelelementen terug en is er steeds minder zichtbaar van het PCB zelf. Nu is dit niet zo’n ramp want daardoor worden de verschillende elementen van het bord wel beter gekoeld. Ook qua uiterlijk staat het beter in een computerkast dan een bord waar alle losse onderdelen op te zien zijn. Het valt wel op dat ook hier weinig kleur te vinden is op het bord. Deze is voornamelijk in het zwart uitgevoerd met een paar andere elementen erop. Het geheel ziet er wel afgewerkt uit.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Natuurlijk mogen de ASUS verwijzingen niet ontbreken en dat begint al bij het socket op het moederbord. Daar zit een afdekplaatje op met de tekst: “Join the Republic”. Dit slaat natuurlijk op de Republic of Gamers. Op het I/O gedeelte heeft men een ASUS logo geplaatst met daarop de tekst ROG STRIX GAMING. Het logo geeft ook licht, zoals we verderop in deze review zullen zien. Rechts onderop het moederbord vinden we nog een half logo van ASUS terug met daaronder weer een verwijzing naar ROG. Daarboven zit trouwens ook een label aan het bord vast met dezelfde elementen. Op de bovenste M.2 heatsink zien we een Strix verwijzing geplaatst die licht geeft. Dit is aan te passen met ASUS AURA. Als laatste vinden we nog “Game On” geschreven op het middelste M.2 koelblok.

Als we nog naar de achterkant kijken dan zien we daar ook het logo van ASUS terug met de naam van het moederbord. Ook alle losse contactpunten van de componenten zien we hier. We kunnen uit deze punten opmaken dat we beschikken over eenmaal een x16 en twee x8 sloten als het aan komt op de PCIe sloten aan de voorkant van het bord. Helaas heeft het onderste slot slechts ondersteuning voor x4 snelheden. Als laatste valt het backplate op van het socket.

Terug naar boven

Tijd om de verschillende aansluitingen op het bord eens beter te gaan bekijken. We vinden de volgende terug op de diverse plekken:

2 x Thunderbolt™ 4 port(s) (2 x USB Type-C®) with up to 5V/3A, 15W charging support

Power related
• 1 x 24-pin Main Power connector
• 1 x 8-pin +12V Power connector
• 1 x 4-pin +12V Power connector

Storage related
• 4 x M.2 slots (Key M)
• 6 x SATA 6Gb/s ports

USB
• 1 x USB 3.2 Gen 2×2 connector (support(s) USB Type-C®)
• 1 x USB 3.2 Gen 1 header(s) support(s) additional 4 USB 3.2 Gen 1 ports
• 2 x USB 2.0 header(s) support(s) additional 4 USB 2.0 ports

Fan and Cooling related
• 1 x 4-pin CPU Fan header(s)
• 1 x 4-pin CPU OPT Fan header(s)
• 1 x 4-pin AIO Pump header(s)
• 3 x 4-pin Chassis Fan header(s)
• 1 x W_PUMP+ header(s)
• 1 x VRM heatsink Fan header

Miscellaneous
• 3 x AURA Addressable Gen 2 header(s)
• 1 x AURA RGB header(s)
• 1 x CPU Over Voltage jumper
• 1 x Front Panel Audio header (AAFP)
• 1 x Q Code
• 1 x SPI TPM header (14-1pin)
• 1 x 20-3 pin System Panel header with Chassis intrude function
• 1 x Thermal Sensor header
• 1 x Thunderbolt header

• 

• 

• 

We starten met de hoofdzaken op het moederbord, te beginnen met het Socket voor de processor. Dit is een Intel Socket met 1200 pinnen, bedoeld voor de 10e en 11e generatie procssoren. Al is het formaat hetzelfde als oudere processoren, deze zullen niet passen door de vorm van de buitenrand. Omdat dit een Z590 bord is zullen vrijwel alle processoren werken op dit bord, een update is dus niet nodig. Verrder vinden we aan de rechterkant vier DDR4 geheugensloten die maximaal 128GB aan werkgeheugen kunnen herbergen. De snelheid die officieel ondersteund wordt door Intel is 3200MHz maar door middel van XMP is het mogelijk het geheugen over te klokken tot zelfs 5333 MHz. Dan moet je geheugen het uiteraard wel aan kunnen. Als laatste zien we de drie PCIe sloten op het bord zitten. De bovenste twee sloten ondersteunen zowel PCIe 4.0 als 3.0. Dit is afhankelijk van de processor die gebruikt wordt op het moederbord. De 10e generatie heeft namelijk geen ondersteuning voor de 4.0 standaard. Het onderste slot is standaard een 3.0 slot, ongeacht welke processor je geplaatst hebt.

• 

• 

Het bord moet ook stroom krijgen natuurlijk. Daarvoor zijn er twee verschillende connectoren op het bord aanwezig. De eerste die we op het bord vinden is de 24-pins ATX connector. Deze aansluiting zorgt ervoor dat het complete bord stroom krijgt inclusief alle aangesloten apparaten zoals de ventilatoren en de verlichting. Tevens krijgt zo de videokaart ook een deel van de stroom die het nodig heeft. De EPS connectoren zorgen voor wat extra stroom voor de processor. In dit geval een 8-pins en een 4-pins aansluiting. De 4-pins is niet perse nodig maar komt zeker van pas als je gaat overklokken. De 8-pins EPS connector is ook wat verstevigd en ziet er ook wat mooier uit qua afwerking. Jammer dat dit niet doorgetrokken is naar de 4-pins.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Om de computer goed te kunnen gebruiken is een vorm van opslag ook wel handig. Daarvoor heeft ASUS meerdere poorten om een vorm van opslag te kunnen gebruiken. Als eerste vinden we aan de rechterkant van het bord zes SATA-600 poorten om gewone harde schijven, 2,5 inch SSD’s en eventueel DVD stations op aan te sluiten, mocht je deze nog willen gebruiken. Deze staan haaks op het bord zodat het wegwerken van kabels wat makkelijker gaat. Verder zijn er vier M.2 sloten op het bord te vinden. Het bovenste slot werkt helaas alleen als je een processor plaatst uit de 11e generatie. Pak je een processor van een generatie eerder dan is dit slot uitgeschakeld. Het slot eronder is altijd te gebruiken alleen is de snelheid afhankelijk van welke processor je plaatst. Is dit een 10e generatie dan werkt het slot op PCIe 3.0 x4. Is het een 11e generatie dan werkt het slot op PCIe 4.0 x4 snelheid. Het derde dlot werkt altijd op PCIe 3.0 x4, ongeacht de processor. Het laatste slot kan naast een PCIe SSD ook een SATA ssd aan. Alle sloten worden gekoeld door heatsinks en thermal tape. Het bovenste slot is bovendien voorzien van wat verlichting. Wil je een SSD hier plaatsen dan is het uitkijken voor de connector die op de heatsink zit.

• 

• 

Het moederbord bevat een aantal connectoren voor het toevoegen van extra USB poorten aan het systeem. Er zitten al een aantal poorten aan de achterkant maar deze aansluitingen kunnen gebruikt worden voor onder andere waterkoeling of poorten op de computerkast. We hebben eenmaal een USB 3.2 Gen 2×2 USB Type-C connector (leuk woord voor scrabble) en een USB 3.2 Gen1 connector wat niet meer is dan een gewone 19-pins USB 3.0 connector. Aan de onderkant van het bord vinden we nog twee USB 2.0 headers terug voor het aansluiten van extra poorten of het uitlezen van de gegeven van een waterkoeler.

• 

• 

De volgende connectoren die we aan treffen zijn de front panel aansluitingen rechts onder op het moederbord. Hier worden de schakelaars en de LED’s aangestuurd. Op het bord zelf staat aangegeven welke connector waar hoort en hoe deze aangesloten moet worden, daar is dus geen handleiding voor nodig. Voor schakelaars maakt het niet echt uit maar voor de LED’s wel. Linksonder hebben we nog een connector voor de kast: de Audio connector of in ASUS terminologie: de AAFP connector. Deze zorgt ervoor dat de audio aansluitingen aan de voorkant van de kast gebruikt kunnen worden. Dit kan tevens een combopoort zijn.

• 

• 

RGB is tegenwoordig onmisbaar in een computer. Daarom heeft ASUS ook headers voor extra RGB verlichting geplaatst op het bord. Het is ook mogelijk om deze verlichting aan te sturen via de software, daar later meer over. We vinden de headers op twee plekken terug op het bord: rechts bovenin vlak bij het geheugen en helemaal onderin naast de zojuist genoemde audio poort. Aangezien deze headers wit zijn van kleur zijn deze niet te missen. Zorg wel dat de juiste aangesloten worden anders kan het gebeuren dat de verlichting defect raakt. Uiteraard hebben we ook nog de eerder genoemde connector van de M.2 heatsink.

• 

• 

• 

• 

• 

Om te zorgen voor voldoende koeling in een systeem zijn er verspreid op het bord fan connectors aanwezig voor het aansluiten van ventilatoren, waterkoelers en pompen. We vinden er maar liefst 8 terug op het bord, verdeeld over vijf plaatsen op het moederbord. De eerste twee zitten net boven het geheugen en zijn ebdoeld voor de koeling van de processor. Aan de rechterkant onder de SATA aansluitingen vinden we twee connectoren voor casefans. Helemaal onderin zit een connector die officieel bedoeld is voor een waterpomp. Deze kan nauwkeuriger een pomp aansturen en daardoor goed zijn werk doen. Linksboven bij de EPS connector zien we nog een aansluiting voor een casefan. Als laatste zien we net boven het M.2 slot nog twee aansluitingen terug. Één is bedoeld voor een All In One koeler, de ander voor een casefan.

• 

• 

• 

• 

Als laatste gaan we nog kijken naar een paar zaken die niet onder een bepaalde categorie vallen dus maken we daar de overige categorie van. Een aparte feature op dit bord is toch wel het bracket waar een extra ventilator op geprikt kan worden die ASUS zelf ook mee levert. Deze ventilator moet zorgen dat de temperaturen van de VRM’s verder verlaagd worden. Verder hebben we nog een Debug LED aan de rechterkant van het bord zitten. Deze kan verschillende codes laten zien tijdens het opstarten. Deze codes hebben allemaal een andere betekenis. Blijft het moederbord op een code hangen, dan zie je meteen wat het probleem is en bij welk onderdeel je de oorzaak moet zoeken. Zo kan het probleem makkelijk opgelost worden. Onderaan het moederbord zien we de Thunderbolt header die ondersteuning biedt voor Thunderbolt aansluitingen in je computer. Als laatste vinden we nog de TPM header terug die bedoeld is als een extra beveiligingslaag voor je opslag. Deze zit vlak bij het PCIe slot. Vooral met de komst van Windows 11 is deze poort belangrijk geworden omdat het anders lastig is Windows te installeren.

Kijken we nog even naar de achterkant waar we de diverse I/O aansluitingen vinden. Het valt wel meteen op dat het I/O shield vooraf is geplaatst. Dit scheelt gerommel met het inbouwen. De aansluitingen die we hier terug vinden zijn de volgende:

• 1 x USB 3.2 Gen 2×2 port (1 x USB Type-C®)
• 3 x USB 3.2 Gen 2 port(s) (2 x Type-A, 1 x USB Type-C® )
• 4 x USB 3.2 Gen 1 port(s) (4 x Type-A)
• 2 x USB 2.0 port(s) (2 x Type-A)
• 1 x HDMI™ port
• 1 x DisplayPort
• 1 x Intel® Wi-Fi 6E
• 2 x Intel® I225-V 2.5Gb Ethernet
• 5 x Gold-plated audio jacks
• 1 x Optical S/PDIF out port
• 1 x BIOS FlashBack™ button
• 1 x Clear CMOS button

Genoeg aansluitingen en zelfs twee netwerkaansluitingen die beiden een snelheid hebben van 2.5 Gbit. Wat ook handig is hier zijn de knoppen voor de BIOS Flashback en de Clear CMOS knoppen. Mocht het overklokken fout gaan of een verkeerde instelling aangepast zijn dan kan de BIOS gereset worden. Mocht dit niet werken en de BIOS echt defect zijn dan kan met de FlashBack knop en een USB stick de BIOS opnieuw ingeladen worden.

Terug naar boven

Gaan we een blik werpen op de UEFI wat door ASUS nog steeds de Bios genoemd wordt. De stijl van de Bios is helemaal volgens het thema van ROG. Herkenbaar is natuurlijk het logo wat links bovenin staat. In dit eerste scherm staat wat informatie over het moederbord, de BIOS versie en wanneer deze gemaakt is. Ook kunnen we zien welke processor er op het bord zit en hoeveel geheugen de machine tot zijn beschikking heeft en hoe snel deze draait. De taal, datum en tijd zijn aan te passen. Rechts zien we een hardware monitor en de “Prediction” waardes. Dit is een puntensysteem waar het bord mee rekent om te zien hoe ver de processor over kan klokken en wat daar voor nodig is. Bovenin vinden we nog een aantal opties zoals de Qfan Control optie, Asus AURA vanuit de BIOS en MemTest86. We lopen kort even door de schermen heen maar slaan voor nu de Ai Tweaker kop over. Hier komen we tijdens het overklokken op terug.

• 

• 

Als we verder gaan kijken in de BIOS dan komen we op het tabblad Advanced uit. Hier staan heel veel verschillende opties uitgelicht die delen van het moederbord aan sturen. Denk hierbij aan settings voor de processor, USB, netwerk en opslag. We lichten voor deze review een aantal zaken uit.

• 

• 

Bij PCH Storage Configuration kunnen de instellingen van de verschillende SATA poorten aangepast worden. Schakel op deze manier poorten uit als je niet wilt dat ze gebruikt worden, zet de poorten in Raid of geeft poorten de mogelijkheid dat er apparaten losgetrokken kunnen worden terwijl de machine gewoon aan staat. Onder PCH Configuration kunnen we de snelheid van het PCIe slot bepalen. Het wilt soms wel eens helpen om de snelheid niet automatisch te laten bepalen maar om deze gewoon zelf vast te zetten. Dit kan effect hebben op de prestaties.

• 

• 

• 

• 

De Trusted Computing is een onderdeel waarmee de gegevens van de schijf beveiligd kan worden. Zo kan de schijf niet zomaar verwijderd worden en ergens anders gebruikt worden. Tevens is deze ook nodig voor het installeren van Windows 11. Zonder deze optie start de machine gewoonweg niet op. De USB Configuration geeft je de mogelijkheid om poorten aan te sturen en om Legacy support in te schakelen. Ook kunnen aangesloten apparaten aangepast worden. De kop NVME Controller toont de informatie van de geplaatste SSD en er kan ingesteld worden dat er een zelftest op de schijf gedaan wordt of alleen op de controller. In de Onboard Devices Configuration kunnen apparaten ingeschakeld worden of juist uitgezet worden. Soms wil je niet gebruik maken van bepaalde zaken op het moederbord, bijvoorbeeld als je een losse geluidskaart installeert. Ook is de LED verlichting van het moederbord aan te sturen in dit scherm. De kleuren wordt bepaald via AURA aan de bovenkant of middels de software.

• 

• 

• 

• 

Bij Monitor zien we een paar opties terug van apparaten die in de gaten gehouden kunnen worden. Dat zijn nu de temperaturen, snelheden van de ventilatoren en voltages. Ook zijn de instellingen van de Q-Fan Configuration aan te passen. Als laatste kan de LED schakelaar uit of aangezet worden. Gaan we dan kijken bij de temperaturen dan zien we daar de belangrijkste zaken staan: de temperaturen van de processor, het bord, de VRM’s en de chipset. Dit is later ook uit te lezen in de software. Bij de Fan Speed Monitor zien we de snelheden van de verschillende ventilatoren of pompen in het systeem. Als laatste zien we bij de voltages de diverse waardes van de CPU voltage, de 12/5/3.3 volt waardes en het voltage van het geheugen. In het Q-Fan configuration scherm kunnen de opties van de ventilatoren naar wens ingericht worden. Het is zelfs mogelijk om alles via AI Cooling te laten lopen zodat je zelf niets hoeft te doen.

• 

• 

Onder Boot zien we de verschillende opstartopties terug. De opstartvolgorde kan hier ingesteld worden maar de configuratie is ook aan te passen. Denk bijvoorbeeld aan het opstartlogo wat je wel of niet wilt zien, num lock die aangezet wordt of op welke manier de BIOS getoond wordt als je deze bezoekt. Tevens is Secure Boot naar wens in te stellen.

• 

• 

• 

• 

Het kopje Tool herbergt nog een aantal handige zaken. Zo is er de EZ Flash 3 utility waarmee de BIOS bijgewerkt kan worden. Dit proces kan overigens wel een tijdje duren en wees niet bang als de computer een paar keer herstart. Hier is het ook mogelijk de functie van de Flex Key op het moederbord aan te passen. In de User Profile kunnen diverse instellingen opgeslagen worden die later weer teruggehaald kunnen worden. Denk hier vooral aan verschillende overklok profielen (iets waar ik zelf mee bezig ben geweest). Via de ASUS SPD Information is het mogelijk de gegevens van het geheugen uit te lezen en te kijken wat de verschillende XMP profielen zijn met de daarbij behorende waardes. De ASUS Armoury Crate optie geeft een melding in het OS dat dit programma gedownload en geïnstalleerd kan worden. Wil je dit niet dan kun je deze optie hier uitschakelen. Dit geldt overigens ook voor de MyASUS service & app.

Bij Exit zijn de opties op te slaan of de opties te resetten.

• 

• 

Dan zijn er nog de Q-Fan Control app waarmee ventilatoren tot in detail ingesteld kunnen worden. Dit geldt uiteraard ook voor de AIO pompen. Met de MemTest86 optie die ASUS heeft ingebouwd is het mogelijk het geheugen te testen op fouten. Op die manier is het mogelijk te achterhalen wat er kapot is en vervangen dient te worden. Wel zo handig voordat je de computer weer uit elkaar gaat halen.

Mocht je de BIOS toch te ingewikkeld vinden en gewoon simpel instellingen kunnen veranderen, dan is het mogelijk de EZ Mode in te schakelen door op F7 te drukken. Er komt een compleet ander scherm naar voren waarin de meest belangrijke opties aan te passen zijn. Ook het overklokken kan met één druk op de knop. Wel zo handig voor mensen die wel een mooi en stabiel bord willen maar niet het gedoe er omheen.

Terug naar boven

We gaan eens kijken wat voor prestaties het bord neer zet ten opzichte van andere moederborden. We hebben de volgende hardware gebruikt voor het benchmarken:

• Intel Core i9 10850K
• Intel Core i5 11600K
• 2 x 8 GB Corsair Vengeance LPX DDR4 3200 C16
• Corsair Force MP510 240GB SSD
• CoolerMaster Test Bench V2
• CoolerMaster V-series 750W voeding
• CoolerMaster MasterLiquid MP240P Mirage
• CoolerMaster MasterGel Pro V2

• 

• 

Alle tests zijn gedraaid op een Core i9 10850K die standaard geen PCIe Gen4 ondersteunt. Daarnaast maken we gebruik van een Core i5 11600K die wel ondersteuning biedt voor alle nieuwe features. De tests worden drie keer gedraaid om op die manier grote verschillen uit te sluiten. Mochten er toch verschillen zijn die buiten de marge liggen dan worden de tests opnieuw gedraaid. Het verbruik wordt gemeten met een Voltcraft Energy Check 3000 meter die het verbruik vanaf de stekker registreert. Dus alles wat op het moederbord wordt aangesloten, wordt mee geteld.

10850K

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Zoals te zien is zit het bord een beetje in de middenmoot met deze processor. De verschillen zijn echter niet schokkend te noemen. Wanneer de machine niets aan het doen is wordt er een verbruikt gemeten van 53.9 Watt. Dit is zuiniger dan andere borden die we gezien hebben in het verleden. Deze waarde stijgt naar 254 Watt als we de complete set vol belasten. De temperatuur stijgt darabij van 28 graden naar 67 graden. Ook dit is heel netjes te noemen. De temperatuur van de VRM’s gaat van 36 graden in rust naar 55 graden onder volledige belasting. Ook dit is netjes te noemen.

11600K

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Waar bij de 10850K de verschillen nog redelijk te zien waren is dit bij de 11600K niet echt te zien. De waardes zitten enorm dicht bij elkaar. Het is echt de foutmarge wat het verschil maakt. Kijken we naar het verbruik dan meten we een waarde van 60,4 Watt. Dit is iets hoger dan de 10e generatie processor maar dat is niet zo erg. Belasten we de processor volledig dan wordt er een verbruik gemeten van maar 195,4 Watt. Dit is erg netjes te noemen in vergelijking met de rest van de borden. De temperatuur van de CPU gaat van 29 naar 65 graden en die van de VRM’s gaan van 33 naar 49 graden. Onder de 50 graden dus wat een prima score is!

Terug naar boven

• 

• 

Elke fabrikant levert bij elk moederbord wel software mee. Helaas wordt vaak nog gekozen voor een DVD met software in plaats van een USB stick. De meeste machines hebben niet eens meer een DVD drive ingebouwd zitten. Gelukkig is er wel een andere oplossing: ASUS heeft de driver in de BIOS gebakken zodat er altijd een driver is voor Windows 10. Als deze geïnstalleerd is komt er een scherm naar voren met de vraag of je het softwarepakket van ASUS, de Armoury Crate, wilt downloaden en installeren. Deze optie was eerder in de BIOS al in te schakelen. Als dit eenmaal gedaan is kan het gebeuren dat er toch nog een update is. Daar krijg je keurig een melding van in het scherm. Werk de software bij en start deze opnieuw op. Let op, we bekijken slechts een gedeelte van het pakket om een te lange review te voorkomen. Er wordt gevraagd voor een ASUS account maar deze is niet verplicht. Het programma kan gewoon gebruikt worden zonder account. Als deze melding weggeklikt wordt zien we het hoofdscherm van de Armoury Crate. Hier staat een kort overzicht met gegevens van het moederbord en de processor. Denk hierbij aan de temperaturen en voltages, maar ook het verbruik is te zien. Ook zijn instellingen aan te passen van de verlichting en de ventilatoren. De onderdelen zijn echter ook los te bekijken.

• 

• 

Als we verder gaan kijken dan komen we de pagina van de ASUS Aura software tegen. Hiermee kan de verlichting aangepast worden van alle aangesloten apparatuur. Ten minste: als het ondersteund wordt door de software. In dit geval gaat het om het moederbord en de waterkoeler die op een header is aangesloten. Door Select all aan te klikken wordt de verlichting van beide apparaten op elkaar afgestemd zodat een mooi geheel ontstaat. Uiteraard kan dit ook gelden voor het toetsenbord en muis als deze ondersteuning hebben voor het ASUS protocol. Gaat we dan een tabblad verder kijken dan zien we wat voor effecten er mogelijk zijn met de software. Dit kunnen voorgeprogrammeerde effecten zijn maar het is ook mogelijk de verlichting aan te passen aan bijvoorbeeld de muziek. En mocht er niets tussen zitten dan is het zelfs mogelijk een eigen effect te maken met de Aura Creator.

• 

• 

• 

• 

Op het bord zelf vinden we op drie plekken RGB verlichting. Bij de chipset wordt de ROG tekst verlicht terwijl ook de heatsink van het bovenste M.2 heatsink licht geeft. Hier staat de Strix tekst op afgebeeld. Het laatste item is de I/O cover waar het ROG logo op afgebeeld staat. Dit heeft een beetje een wazig effect maar het ziet er wel mooi uit.

• 

• 

Een ander item in de software is het onderdeel Hulpmiddelen. Wat mij betreft een beetje een vreemde naam maar goed. Hier kunnen de verschillende stuurprogramma’s gedownload en geïnstalleerd worden. De software ziet ook of er een oudere versie is, de software helemaal niet aanwezig is of de laatste versie al aanwezig is. Gaan we een tabblad verder dan zien we nog een aantal hulpprogramma’s mooi in een overzicht staan. Hier zijn een paar programma’s best handig (zoals AI Suite en CPU-Z) maar er staan ook programma’s tussen (zoals Norton) die je liever niet op je computer wilt hebben. Houd dit dus wel in de gaten.

• 

• 

Onderin hebben we een tandwiel icoon. Daar zijn de instellingen van het programma aan te passen. In het eerste scherm gaat het over het thema wat getoond moet worden. Standaard staat hier het ROG thema geselecteerd maar wellicht ben je meer fan van de TUF stijn. Dit kan met één klik veranderd worden. Ook is te kiezen welke pagina geopend moet worden als het programma gestart wordt. Bij het Updatecentrum kunnen we verschillende updates geïnstalleerd worden (niet te verwarren met het onderdeel Hulpmiddelen).

Een pakket wat we geïnstalleerd hebben vanuit de Armoury Crate is het AI Suite. Starten we deze dan krijgen we een scherm voor ons waar in één oogopslag data over frequenties, voltages, temperaturen en ventilatoren te vinden zijn. Ook zijn er een aantal opties te vinden zoals de DIGI+ Power Control, de Fan Xpert 4 software (waarmee de ventilatoren aangestuurd kunnen worden) en de TPU waarmee overgeklokt kan worden.

Aan de linkerkant vinden we ook een hamburgermenu met allerlei losse programma. Dit zijn programma’s die eerder genoemd zijn maar ook programma’s zoals PC Cleaner, de Turbo App en de EZ Update. We gaan een paar van de opties bekijken.

• 

• 

Met TPU (Turbo Progress Unit) is het mogelijk om de processor over te klokken vanuit Windows in plaats van dat dit vanuit de Bios gebeurt. Zo kan de kloksnelheid, de ratio oftewel de multiplier en de Cache ratio aangepast worden. Het voltage kan hier ook omhoog of omlaag gezet worden, afhankelijk van wat je wens is. Een ander programma is Fan Xpert 4. Hier kunnen de snelheden van de verschillende ventilatoren aangepast worden. Wil je het systeem goed koelen dan kan hier gekozen worden voor de Turbo optie. Het geluidsniveau zal dan uiteraard wel stijgen. Het is tevens mogelijk de ventilatoren te tunen door de software zelf een controle uit te laten voeren.

• 

• 

Bij Digi+ VRM zijn er meer opties te vinden om het voltage te beïnvloeden. De Power Phase kan aangepast worden en de Load-line Calibration kan van niveau veranderd worden. Hierdoor ontstaat er een stabielere stroomvoorziening naar de processor doordat de pieken en dalen beter opgevangen worden. Nadeel is wel dat er hierdoor meer warmte gegenereerd wordt door de processor. De koeling moet dan wel op orde zijn, wil je hiermee gaan spelen. Het scherm System Information laat informatie zien over het moederbord, de processor en het geplaatste geheugen.

Terug naar boven

Dit Strix bord van ASUS behoort tot de Z590 familie. Vandaar dat het mogelijk is de “K” processoren van Intel over te klokken. Hier moet meteen even een grote disclaimer aan toegevoegd worden: het overklokken van hardware is niet zonder risico. Dit kan de levensduur van hardware flink verkorten of er zelfs voor zorgen dat hardware kapot gaat. Garantie is dan ook niet te claimen. Om de processor stabiel te houden zijn er twee EPS connectoren geplaatst zodat er genoeg stroom geleverd wordt. Dit is een 8-pins en een 4-pins variant, iets minder dan de Maximus serie heeft. Maar er wordt wel extra stroom geleverd. Ook is het bord voorzien van een 14+2 vermogensfase wat ook goed mee helpt. Daarnaast is er een Digi+ Power controller gebruikt die het hele proces nog beter in de gaten houdt.

• 

• 

• 

• 

Om te kunnen overklokken zijn er opties aanwezig in de BIOS. Deze vinden we terug in het scherm Ai Tweaker, een optie die we eerder ook al genoemd hebben. Als we dit scherm bekijken dan staan alle opties gewoon standaard ingesteld. De eerste optie is de Ai Overclock Tuner. Hiermee is het mogelijk het geheugen “over te klokken”. Eigenlijk doet dit niets meer dan het XMP profiel van het geheugen inladen zodat het geheugen op een hogere snelheid werkt. Ook is hier de MultiCore Enhancement aan te passen. Dit zorgt er voor dat de kloksnelheid synchroniseert over alle cores in plaats dat de verschillende cores verschillende snelheden hebben. Dit limiet kan je zelf uitzetten. Verder naar beneden zien we de CPU Core Ratio waarmee het de multiplier bepaald kan worden die de processor moet lopen. Deze waarde wordt vermenigvuldigd met de Base Clock. Dit is één van de zaken die gebruikt wordt om de processor sneller te laten draaien. Verder zijn meer submenu’s aanwezig. Denk aan de DRAM timings, VRM control maar ook de mogelijkheden van de AI Overclocking. Nog verder naar beneden vinden we nog instellingen voor het voltage van het geheugen en de processor. Die laatste is ook weer belangrijk om de processor te voorzien van genoeg stroom, al wil je niet te hoog gaan zitten. Dan wordt de processor namelijk heel snel heel warm of raakt zelfs beschadigd.

• 

• 

• 

• 

Lopen we nog door een paar menu’s. Bij het scherm van DRAM Timing Control kun je, zoals de titel al verklapt, de verschillende timings van het geheugen aanpassen. Daarmee kunnen betere resultaten behaald worden dan wanneer je de XMP inschakelt. Let wel: zet je de timings te straks dan wordt het geheugen instabiel en crasht de computer om de haverklap. Bij DIGI+ VRM kunnen opties die te maken hebben met de stroomvoorziening aangepast worden. Een van de basis instellingen die geadviseerd wordt om aan te passen bij het overklokken van de processor is de Load-line Calibration. Dit vangt de spanningswisselingen op die kunnen optreden zodat de processor langer stabiel blijft draaien. Bijkomend nadeel is alleen wel: hoe hoger het level, hoe warmer de processor wordt. Dus ook hier kun je snel tegen een limiet aan lopen. Onder Tweaker’s Paradise zijn nog veel meer opties te vinden voor het regelen van het voltage en de Base Clock. Als overklokker heb je dus genoeg opties op dit moederbord om een prima resultaat te bereiken.

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Dan is er ook nog de optie om het moederbord zelf te laten overklokken. Daarvoor kan de AI Overklok voor je aan de slag. Er zijn in de BIOS een aantal opties te vinden voor de AI overklok. Dit gaat over het algemeen of zaken automatisch moeten lopen en of de koeler constant getraind moet worden zodat de overklok ook automatisch veranderd. De AI Overclocking Guide is bovenin te vinden en laat vier schermen zien met een hoop uitleg over wat het programma nu eigenlijk doet en hoe het in zijn werking gaat. Als je door alle vier de schermen bent gegaan is het mogelijk om de AI overklok in te schakelen door op de knop Enable AI te klikken. Als dit gedaan wordt komt er nog een scherm of je zeker weet dat je de instellingen wilt toepassen. Dit kun je bevestigen met Ja of Nee.

Het systeem doet een aantal tests en zorgt er daarna voor dat de processor overgeklokt wordt na een herstart. Met welk percentage dat is krijg je in beeld te zien, elke keer dat je de computer opstart.

Als we de processoren gaan overklokken dan komen we met de 10850K op 5.2 GHz bij een voltage van 1,38 Volt. De Load-line Calibration staat op level 5. Dit is hoger dan bij het eerder geteste Z590i bord maar dat mag dan ook wel met een overklok bord. Bij de 11600K zitten we op 5,0 GHz op 1.42 Volt. De Load-line calibration staat ook hier op level 5. Dit is ook weer hoger dan bij het mini-ITX bord. Maar wat zijn de scores dan als we gaan overklokken? Dat zien we hieronder.

10850K

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

De temperatuur van de 1850K processor stijgt van 67 graden naar maar liefst 97 graden. Hiermee wordt net een thermal throttle voorkomen. De temperatuur van de VRM’s stijgen van 55 graden naar 65 graden. Dit valt op zich nog mee. Het verbruik van het complete systeem stijgt wel fors. Dit gaat van 254 Watt naar maar liefst 351 Watt. Toch een stijging van bijna 40%. De resultaten liggen iets hoger dan wanneer de processor op de standaard snelheid draait. De scores kunnen tot 10% hoger liggen maar of dit op weegt tegen het veel hogere verbruik is maar de vraag.

11600K

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

• 

De temperatuur van de 11600K gaat van 65 graden naar 78 graden, een stuk minder warm dus. De VRM temperatuur gaat van 49 naar 52 graden wat gewoon prima te noemen is. Het verbruik stijgt met 70 Watt naar 265 Watt. Ook hier dus een stijging van 35% qua stroomverbruik. De behaalde winst ligt echter wel lager. Als het verbruik je niet veel uit maakt dan kan deze processor prima overgeklokt worden voor een beetje prestatiewinst.

Terug naar boven

De introductie van de Z590 lijn was misschien niet de grootste of meest spectaculaire release die Intel heeft gedaan. Ook was het nog eens zo dat de processoren en moederborden niet tegelijk op de markt werden gezet. Terwijl de moederborden al in de schappen lagen moest er nog gewacht worden op de processoren die een deel van de features van de nieuwe borden activeert zoals PCIe 4.0. Uiteindelijk is alles toch op de markt gezet en kunnen we aan de slag met de nieuwe features. En uiteraard zijn moederbord fabrikanten er als de kippen bij om nieuwe borden uit te brengen. Zo ook midrange borden zoals de Strix.

Het moederbord heeft behoorlijk wat opties aan boord. Denk hierbij aan maar liefst 4 M.2 sloten die gebruikt kunnen worden voor opslag. Let wel: het eerste M.2 slot ondersteunt alleen een SSD als er een Rocket lake processor gebruikt wordt. Anders houd je “maar” drie sloten over, wat voor de meeste mensen wel voldoende is. Daarnaast hebben we nog de zes SATA poorten waar meer schijven op aan te sluiten zijn. USB aansluitingen zijn er 17 van te vinden. Alleen al achterop is één USB 3.2 Gen 2×2 Type-C te vinden, drie USB 3.2 Gen 2 poorten, vier USB 3.2 Gen1 poorten en vier USB 2.0 poorten. De laatste poorten kunnen gebruikt worden voor randapparatuur zoals een toetsenbord en muis. Het bord heeft verder één USB 3.2 Gen 2×2 Type-C connector, één USB 3.2 Gen. 1 connector en twee USB 2.0 connectoren. Dit moet in totaal zorgen voor 17 USB poorten. Tevens is er Thunderbolt aanwezig. Het bord heeft maar liefst acht poorten waar koeling op aangesloten kan worden, waarbij er twee zijn voor de processor. De rest kan gebruikt worden voor ventilatoren of pompen ten behoeve van waterkoeling. Netwerk technisch gezien zijn er twee “vaste” 2.5 Gbit poorten aanwezig en draadloos internet in de vorm van WIFI-6E antennes. Dit zorgt voor snel netwerkverkeer naar de overige netwerkapparaten.

Ondanks dat het een Strix bord is heeft het bord toch voldoende overklok opties. Het bord is uitgevoerd met een indrukwekkende 14+2 Power Stage ontwerp. Daarnaast is er een 8-pins en een 4-pins EPS connector geplaatst die moeten zorgen voor genoeg stroom naar de processor. Helaas geen 2 x 8-pins. De BIOS heeft voldoende opties om alle componenten over te kunnen klokken. Elk voltage en kloksnelheid is aan te passen. Wil je zelf niet aan de slag dan is er nog de AI Overklok die het overklokken voor je doet. Met één druk op de knop heb je een hogere snelheid tot je beschikking zolang de koeling het maar aan kan.

Het uiterlijk valt wat voor te zeggen. De ene zal het prachtig vinden, de ander vindt het helemaal niets. Dat is iets persoonlijks. Het geeft het bord wel karakter en het is onmiskenbaar dat het hier om een bord van ASUS ROG gaat. Het wordt zelfs genoemd op het moederbord en het ROG logo is duidelijk aanwezig op de I/O cover. Deze licht overigens ook op wanneer de machine aangezet wordt. Hier is een glitch effect aan gegeven wat het een speelser uiterlijk geeft. Over RGB gesproken: het is aanwezig op het bord maar het logo is wel het meest opvallende. De andere twee elementen zijn wat minder duidelijk aanwezig. Wel is het mogelijk om RGB toe te voegen aan het bord door middel van de headers. En de verlichting is aan te passen door de ASUS Aura software die in de Armoury Crate software zit. Niet alleen de RGB op het bord is daarmee aan te sturen maar ook de rest van de RGB apparaten die ondersteund worden door dit RGB protocol. Denk aan toetsenborden, muizen, LED strips en waterkoelers. Zo kan een net geheel gecreërd worden.

Het grootste minpunt van dit bord (en van alle Z590 borden overigens) is dat het bovenste M.2 slot niet werkt als er een Comet Lake processor gebruikt wordt. Beter was het als het slot bij deze processor terug zou schakelen naar PCIe 3.0 maar dat gebeurt helaas niet. En het bord moet je maar net mooi vinden. Qua prestaties doet het bord in ieder geval niet onder voor de concurrentie.

Al met al: een heel mooi bordje vol met opties en mogelijkheden! Als je goed kijkt dan is het bord nog te krijgen onder de €300. Een mooie optie als je nog aan de slag wilt met Rocket Lake!

Mocht je op- en/of aanmerkingen hebben of iets te vragen, dan hoor ik het uiteraard graag. Mocht je dit een leuke review vinden, dan hoor ik het dit natuurlijk ook graag.

Het motiveert mij om nog meer reviews te maken.

Terug naar boven