AMD Radeon RX 6800 XT Midnight Black review

Voor ik deze review begin: deze kaart is door mijzelf aangeschaft via de webshop van AMD. Mocht iemand hier aan twijfelen dan is een factuur te overhandigen. Deze kaart is uiteindelijk verkocht aan een vriend die hem graag wilde hebben voor zijn computer.

In 2019 kwam AMD met nieuwe videokaarten op de markt die eindelijk gebruik gingen maken van een nieuwe architectuur. Na jarenlang gebruik gemaakt te hebben van de GCN architectuur wisselde men naar de nieuwe RDNA architectuur. Het verschil met de NVIDIA kaarten werd al een stuk kleiner, ook al was er een behoorlijk gat ontstaan in de jaren dat AMD gebruik maakte van dezelfde chips. Eind 2020 kwam AMD met de verbeterde versie van de RDNA met de verrassende naam: RDNA2. De naam van de reeks was net zo verrassend: de AMD 6000 reeks.

AMD had bij de introductie van RDNA2 drie verschillende kaarten tot hun beschikking. Daar waren de RX 6800, RX 6800 XT en de RX 6900 XT. Later zou er nog een kaart op de markt gebracht worden namelijk de 6700 XT. Dit zijn al meer kaarten dan men bij de vorige generatie op de markt had gebracht. Nog veel later zouden de 6500, 6600 en 6600XT uit komen. Daarmee heeft AMD een complete lijn van videokaarten die het moeten opnemen tegen de kaarten uit het groene kamp. Deze hebben een grote voorsprong gehad maar de RDNA2 kaarten moeten behoorlijk gaan concurreren.

De verschillende fabrikanten zijn aan de slag gegaan om videokaarten op de markt te brengen met hun eigen eigenschappen zoals verschillende koelers, snelheden, enzovoorts. Maar AMD heeft ook zelf een versie van deze kaart in hun webshop gehad. Sterker nog: van deze kaart zijn door AMD maar liefst twee versies op de markt gezet: een gewone editie en een zogenaamde Midnight Black versie. Deze Midnight Black variant had in plaats van een aluminium koelblok een bijna compleet zwart koelblok. Verder waren er geen verschillen. Dit was echter een limited edition en was na korte tijd niet meer te koop.

We hebben de Midnight Black op de kop weten te tikken voor de prijs van €675, net zoveel als er betaald moest worden voor de normale versie. Inmiddels zijn beide kaarten niet meer te krijgen op de pagina van AMD, dit vanwege een refresh van de diverse kaarten. De kaart staat lijnrecht tegenover de RTX 3080. Maar weet de kaart ook te presteren? Dat lezen we vandaag in deze review.

• Architectuur
• Specificaties
• Unboxing
• Prestaties
  • Synthetische Benchmarks
  • Full HD
  • 1440p
  • 4K Resolutie
• Software
• Overclocking
• Temperaturen en verbruik
• Conclusie

Voordat we echt naar de videokaart gaan kijken, werpen we eerst even een korte blik op de GPU zelf. Deze GPU is de tweede generatie chip die gebaseerd is op de RDNA architectuur. Na jaren gebruik te maken van refreshes op het GCN platform legde AMD met de 5000 reeks RDNA op de tafel. RDNA staat voor niets meer dan Radeon DNA. Bij de 5000 serie zagen we al forse verbeteringen als het vergeleken wordt met GCN en AMD’s kaarten maakten een grote sprong op het prestatievlak.

Met RDNA2 moet het gat met concurrent NVIDIA weer een heel stuk kleiner worden. Maar natuurlijk wil je dan ook dat het stroomverbruik binnen de perken blijft. Immers: hoe minder stroom verbruikt wordt, hoe koeler de videokaart blijft. Één van de manieren om dit voor elkaar te krijgen is het gebruik van de Infinity Cache, iets wat bij AMD moederborden ook gebruikt wordt. Door deze cache is het mogelijk veel hogere snelheden te behalen bij een kleinere geheugenbus. Doordat de Infinity Cache fungeert als versterker wordt de bandbreedte uiteindelijk maar liefst 3,25x efficiënter dan de standaard bussnelheid van het geheugen. Dit is zelfs sneller dan het standaard GDDR6X geheugen wat prijziger is om te implementeren. Al is het plaatsen van de 128MB cache ook best prijzig: dit kost namelijk wel extra ruimte op een kaart.

Ook al wordt bij de RDNA2 kaarten gebruik gemaakt van dezelfde chipgroottes en procedé als bij de 5000-reeks kaarten, heeft men toch deze kaarten weer wat zuiniger weten te maken. Dit komt doordat men optimalisaties heeft doorgevoerd van de eerste reeks chips. Je zou kunnen zeggen dat deze chips de evolutie zijn van de vorige reeks. Daardoor kunnen kloksnelheden omhoog en het verbruik omlaag. AMD claimt dat de 6000-series kaarten tot maar liefst 65% meer prestaties kunnen leveren per watt ten opzichte van de vorige generatie. Dit dient natuurlijk wel met een behoorlijke korrel zout genomen te worden maar het feit dat ze zo’n verbetering kunnen doorvoeren is op zijn zachtst gezegd indrukwekkend te noemen. Wat hier in de praktijk van over blijft is natuurlijk maar de vraag.

RDNA2 brengt voor het eerst ook Raytracing naar de AMD kaarten. Dit is een feature die bij NVIDIA al even in gebruik is maar AMD moest dit altijd softwarematig op zien te lossen. De Compute Units van de 6000 reeks chips hebben een Ray Accelerator aan boord waardoor deze berekeningen uitgevoerd kunnen worden. Hoe het precies in zijn werk gaat is helaas niet duidelijk gemaakt door AMD. Dit houden ze liever even voor zich. Maar met behulp van de FidelityFX software weet AMD Raytracing wel voor elkaar te krijgen in combinatie met rasterization.

Terug naar boven

Laten we de theorie van de kaart eens gaan bekijken voordat we deze aan het werk zetten.

Deze kaart is voorzien van de Navi 21 GPU. Deze chip heeft maximaal 80 Compute Units (CU’s) die op de 6900XT ook allemaal ingeschakeld zijn. Dat is niet het geval bij de 6800XT, daar zijn er maar 72 van ingeschakeld, 10% minder dan zijn grotere broer. Zodoende zijn er 4608 Stream Processors aanwezig en 288 Texture Units. Dit alles op 26,8 biljoen transistors. De kloksnelheid is standaard 2015 MHz maar de kaart kan tijdelijk boosten naar een snelheid tot 2250 MHz. De hoeveelheid geheugen is wel hetzelfde als de grotere broer: 16GB aan videogeheugen. Ook de snelheid is hetzelfde: 16 Gbps. De kaart heeft een TDP van 300 Watt meegekregen en de voeding die aangeraden wordt moet 750 Watt of meer aan stroom kunnen leveren. Qua aansluitingen is de 6800XT voorzien van één HDMI 2.1 poort, twee Displaypoort 1.4a aansluitingen en een USB Type-C connector.

Één van de features die AMD met zijn kaarten levert is SAM oftewel Smart Access Memory. De kaart kan in zijn eentje al goed presteren maar extra prestaties met dezelfde kaart is altijd leuker natuurlijk. Dit is de tegenhanger van de Resizable Bar wat gebruikt wordt door Intel en NVIDIA. Door gebruik te maken van deze kaart in combinatie met een AMD processor is er een betere en efficiëntere communicatiestroom mogelijk tussen GPU en processor. Doordat er een deel van de bottleneck weggenomen wordt, kan er meer geheugen van de videokaart aangesproken worden. Dit zou volgens AMD zelf een winst tot 10% kunnen opleveren. Of dat ook het geval is, is altijd koffiedik kijken en zal per applicatie verschillen.

Een andere feature van AMD is de FidelityFX Super Resolution oftewel FSR. Dit is een beetje de tegenhanger van DLSS, de techniek die NVIDIA gebruikt. Echter verschillen de twee wel van werking. DLSS maakt gebruikt van een AI algoritme door middel van super computers en werkt alleen op kaarten uit het groene kamp. FSR rendert de frames op een lagere resolutie en gebruikt daarna een open source upscaling algoritme waardoor het lijkt alsof spellen op een hogere resolutie draaien. Dit werkt overigens op bijna alle kaarten dus niet alleen die van AMD. Het werkt zelfs op een iGPU van Intel. Natuurlijk werkt het ook prima op deze AMD kaarten, mocht je meer performance nodig hebben.

Ook al is dit een kaart van de GPU fabrikant zelf, dat betekent niet dat er geen software aanwezig is. Sterker nog: bij de drivers wordt een hele bundel met software geleverd. De software is genaamd Adrenalin en bevat vele mogelijkheden. Het is mogelijk games te optimaliseren en het is zelfs mogelijk om vanuit deze software de videokaart over te klokken, iets wat bij het groene kamp alleen maar kan met pakketten van andere fabrikanten. Ook streamen of video’s opnemen vanuit de software is mogelijk. Kortom: een vrij compleet pakket.

Wil je meer informatie, kijk dan op de internetpagina van AMD.

Terug naar boven

Genoeg theorie, tijd om de kaart zelf er bij te pakken en te kijken wat we krijgen.

Net zoals bij de andere kaarten van AMD het geval is, staat ook hier de videokaart voorop de doos afgebeeld. Uiteraard wel in de Midnight Black kleurstelling wat er iets beter uit ziet dan de standaard versie (al zeg ik het zelf). Rechts bovenin staat de naam van de kaart genoemd. Op de achterkant van de doos zien we de standaard dingen terug namelijk de site waar alle handleidingen te vinden zijn en de verschillende barcodes. Slaan we de flap van de doos open dan treffen we een stuk karton aan waar weer de videokaart op staat. Links onderin staan een paar features van de kaart. Halen we deze kaart uit de doos dan komen we de kaart zelf tegen. We hebben nog een kleine verrassing in petto. Draaien we de eerder genoemde kaart op dan zien we daar een stuk papier zitten met een QR code erop. Deze code stuurt je naar de eerder genoemde webpagina. Maar onder de kaart zit een keycap die we eerder al hebben gezien bij de 6900XT. Een leuk extraatje.

We pakken de kaart uit de doos. Het is goed te zien waarom de kaart de naam Midnight Black heeft gekregen. De koeler is niet in de standaard aluminium kleur uitgevoerd maar bijna compleet zwart gemaakt. Dat geeft de kaart helemaal een strak uiterlijk. Bij de middelste ventilator zien we een soort van kruis staan die wel aluminium gekleurd is. Het geeft de kaart net een beetje extra speels tintje. Het materiaal wat gebruikt is is wel aluminium en geen plastic, al zou het uiterlijk je in eerste instantie wat anders doen vermoeden. Op de bovenkant van de kaart zien we de Radeon benaming terug, net zoals bij de overige kaarten het geval is.

De drie ventilatoren die aanwezig zijn op de kaart zijn niet anders dan de versies die je normaal aan treft op een Radeon kaart. Ze zijn niet extra zwart gemaakt maar dat is in deze ook niet zo erg. De ventilatoren draaien allemaal dezelfde kant op en het doel is om zoveel mogelijk koele lucht over het blok te laten blazen. De warme lucht kan via de koelvinnen weggeblazen worden de kast in. Op de ventilatoren zit ook een stikker met een R erop wat een verwijzing is naar de Radeon benaming. Zoals net al vermeld zit er boven de middelste ventilator het Radeon logo wat er een beetje wit uit ziet. In tegenstelling tot de lager geplaatste varianten kan hierbij de kleur wel aangepast worden met aparte software die AMD beschikbaar heeft gesteld. Dat is ook de enige verlichting die aanwezig is op de kaart.

Tussen het PCB en de ventilatoren zitten de koelribben van het koelblok. Deze moeten zorgen dat de warmte weggeleid wordt van de GPU en met behulp van de ventilatoren afgevoerd wordt naar de buitenlucht. De koelribben zijn netjes in het zwart uitgevoerd in tegenstelling tot de blokken van andere fabrikanten. Afwerking is wel iets waar AMD over nagedacht heeft, ook bij deze kaart. Rechts onderin zitten de aansluitingen voor de ventilatoren en de verlichting terwijl rechts bovenop de kaart de twee aansluitingen zitten die de kaart van extra stroom moeten voorzien. Aangezien het PCIe slot maximaal 75 Watt kan leveren zijn extra connectoren wel nodig.

De backplate van de kaart is vrij strak en toch zit er in het midden een gat in. Hier zit een bracket om het koelblok op zijn plaats te houden. Op één van de schroeven zit een garantie sticker. Deze is echter in Nederland niet geldig en je zou deze dus gewoon los mogen schroeven zonder dat de garantie vervalt. Tevens zien we hier de MLCC’s zitten die moeten zorgen voor de regulering van de spanning. Hier is bij NVIDIA een hele rel over geweest. Rechts daarvan zien we een stikker met wat informatie zoals het serienummer, de naam en certificeringen. Rechts onderin zit nog een hitte stikker. Dit omdat de backplate redelijk warm kan worden maar dat is meestal bij videokaarten, vooral wanneer ze hard aan het werk moeten.

Als laatste werpen we nog een blik op de aansluitingen voor monitoren. We vinden daar vier stuks: twee maal een Displaypoort 1.4a aansluiting terug, één keer een HDMI 2.1 aansluiting en een USB Type-C connector. VGA en DVI behoren hiermee tot het verleden. Het is wel mogelijk oudere schermen te gebruiken met behulp van verloopstukken maar liever niet natuurlijk.

Terug naar boven

We prikken deze kaart op ons testplatform en gaan kijken wat hij voor prestaties levert. Bij de release van de 30** serie van NVIDIA zijn we overgestapt naar een nieuwe testopstelling. Er is gekozen voor een AMD platform omdat deze PCIe Gen4 ondersteunt. Dit was nog niet het geval op het Intel platform op het moment van schrijven. Alle kaarten in dit overzicht zijn getest op dit nieuwe platform om verschillen in resultaten tussen verschillende opstellingen uit te sluiten. Ook was dit een mooie gelegenheid om afscheid te nemen van een aantal tests en een aantal tests ook te vernieuwen. Er zijn tevens een paar Raytracing applicaties aan het testveld toegevoegd.

De benchmarks zijn uitgevoerd op het volgende platform:

• AMD Ryzen 5 3600X @ 3.8 GHz
• Gigabyte X570 Aorus Elite moederbord
• 2 x 8 GB G.Skill Trident Z Neo 3600 MHz C16 geheugen
• Cooler Master ML240R RGB waterkoeler
• Samsung 960 Evo 250 GB SSD (OS disc)
• Kingston A2000 1TB SSD
• Cooler Master Test Bench V2
• Cooler Master V-series 750Watt voeding
• Windows 10 Professional NL 64-bit
• AOC U2879VF 4K monitor

Hieronder vinden we een lijst met de reeds geteste videokaarten met de bijbehorende driver versies. Deze laatste proberen we wel zoveel mogelijk gelijk te houden maar dat lukt helaas niet altijd door nieuwe versies van drivers voor nieuwere kaarten. Ook is het interessant om te zien wat nieuwere drivers doet met de prestaties van wat oudere kaarten.

Alle tests zijn 3 keer uitgevoerd en er is een gemiddelde genomen van de resultaten om eventuele pieken of dalen uit de resultaten te filteren. Mochten er grote afwijkingen zijn, dan zijn de benchmark nogmaals uitgevoerd. Let wel op dat de resultaten zoals hieronder vermeld staan, niet overeen hoeven te komen met jouw tests. De resultaten kunnen per systeem verschillen en zelfs per videokaart.

Synthetische Benchmarks

We beginnen het rijtje tests met 3D Mark en Unigine Superposition. Twee tests die het onderste uit de kan kunnen halen bij videokaarten. De tests zijn ook speciaal daarvoor gemaakt. 3D Mark bevat ook een Raytracing test in de vorm van Port Royal. Deze test wilde overigens niet draaien op de 5000 serie van AMD. Sowieso heeft AMD een achterstand op het gebied van Raytracing maar men is wel druk bezig om deze achterstand in te halen.

In Fire Strike weet deze 6800XT een behoorlijke indruk te maken. De kaart weet beter te presteren dan een 3080 en komt zelfs in de buurt van een 6900Xt, zowel in de totale score als de GPU score. Dit laat wel zien wat een nieuwere driver kan doen met prestaties. Dat het nog indrukwekkender kan bewijst de Time Spy benchmark. Deze kaart staat gewoon bovenaan, iets wat ik persoonlijk niet verwacht had. Nu moet wel gezegd worden dat de scores bij de Time Spy Extreme tests vrij dicht bij elkaar liggen. Desondanks toch mooie resultaten. In Port Royal moet de kaart toch zijn meerdere erkennen in de 3080 kaarten maar weet goed de 3070Ti kaart te verslaan. In Superposition staat de kaart wel op de plek waar je hem zou verwachten. Net iets achter de 3080 maar voor de 3070Ti kaart.

1920 x 1080

Tijd voor de benchmarks met de echte spellen. Dit geeft een realistischer beeld van de prestaties van de kaart zoals hij normaal gebruikt wordt. We beginnen bij de resolutie die nog steeds het meeste gebruikt wordt voor het gamen namelijk Full HD. Volgens de laatste Steam Survey speelt 2/3 van de mensen nog steeds op deze resolutie. QHD is echter wel een inhaalslag aan het maken en met het goedkoper worden van deze monitoren zal het niet lang duren voordat QHD meer gebruikt gaat worden dan FHD. De 6800XT weet heel aardig te presteren en staat in bijna elke test bovenaan. Wel is te zien dat bij sommige games de scores heel erg dicht bij elkaar liggen. Dit komt door de CPU bottleneck die op begint te treden. De videokaart moet wachten op instructies van de processor die constant bezig is. Een paar kanttekeningen zijn er wel. Een paar games lijken niet helemaal goed overweg te kunnen met AMD videokaarten. Dit zijn Far Cry 5 en Deus Ex: Mankind Divided. Daar zakken de kaarten door het ijs en eindigen ver onderaan. De spellen zijn wel goed te spelen maar het zegt wel wat. Overigens geldt dit ook voor Ghost Recon maar die scores zijn nog enigszins te redden door gebruik te maken van de Vulcan API in plaats van de standaard versie.

2560 x 1440

Verhogen we de resolutie en kijken we wat de resultaten zijn op QHD. De kaart weet zich nog steeds te matchen met de RTX 3080 en weet akelig dicht in de buurt van de 6900XT te komen. Ook hier zien we een paar tests waar de AMD kaart het een stuk minder doet dan de kaarten uit het groene kamp. De games draaien wel soepel maar de prestaties blijven wat achter ten opzichte van de concurrent. Raytracing in Metro Exodus is wel te doen met 67,6 FPS maar een RTX 3070 is net iets sneller.

3840 x 2160

Dan kijken we als laatste nog even naar gamen op 4K. Hier zien we dat de kaart zijn plek bovenin weet te vinden, ook bij de tests waarbij de kaart het eerder een stuk moeilijker had. De kaart laat vrijwel gelijke prestaties zien als de 3080 kaart van NVIDIA en gaat er soms zelfs voorbij. Ook in Ghost Recon Breakpoint staat de kaart ineens vrij ver bovenaan. Sterker nog: spelen we dit spel op de Vulkan engine dan pakt de kaart te koppositie. Niet verwachte bij een kaart van deze prijsklasse. Een extra mooie vermelding voor de RTX test in Metro Exodus: daar doet de kaart het ook beter dan een 3080. Dikke pluim voor de prestatie verbeteringen met nieuwere drivers.

Terug naar boven

AMD levert voor videokaarten geen losse software. Dat betekent echter niet dat er geen software is voor videokaarten. De software wordt namelijk geleverd samen met de videokaart drivers en het totale pakket heet de Adrenalin software. Tijdens het installeren van de drivers kan er gekozen worden of deze software wel of niet geïnstalleerd moet worden. Het is niet perse nodig om dit te installeren, de kaart werkt ook zonder het programma. We gaan even een aantal van de schermen in het programma bekijken.

In het hoofdscherm zijn eigenlijk alle standaard zaken te vinden. Bovenin zien we een aantal andere tabbladen waarin tot in details opties zijn verwerkt. Daaronder staat het laatste gespeelde spel (of in dit geval benchmark) terwijl daarnaast de laatst gespeelde spellen staan. Verder vinden we links nog een media venster met schermopnames of waar video’s mee opgenomen kunnen worden. Aan de rechterkant zien we de stuurprogramma informatie, de apparaat status en een opwaardeer adviseur. Deze vertelt eigenlijk wat er aan je computer verbeterd moet worden.

In het tabblad Spellen kun je zien welke spellen geïnstalleerd zijn. Ook is te zien hoe vaak een spel gestart is en wat het gemiddeld aantal FPS was van dat spel. Als je op een spel klikt kan het spel ook gestart worden of meer informatie van dat spel zien. Op het tabblad Compatibiliteit is te zien of de hardware een spel of applicatie wel kan draaien en wat er eventueel aangepast dient te worden, wil je een betere score krijgen. Dit kan een andere processor zijn of een andere videokaart.

Ook is het mogelijk om de software van AMD te gebruiken voor het livestreamen en het maken van opnames. Daarvoor kan je naar het tabblad Opnemen & Streamen gaan. Daaronder zien we het onderdeel Opnemen staan. Wil je opnames maken van je gameplay dan is dat mogelijk in dit scherm. Daaronder zijn een aantal opties terug te vinden. Bij Livestream zijn er twee bladen te zien. Bediening geeft je toegang tot de instellingen van de stream, het tabblad Chat laat de chat zien. Het tabblad Scene Editor geeft de mogelijkheid om verschillende scènes in te stellen. Denk hierbij aan een scene waar je aan het praten bent, een game aan het spelen bent of een scherm waar je de stream mee eindigt. Allerlei opties zijn mogelijk. Het tabblad Media laat alle opnames zien die er tot op dat moment gemaakt zijn. In deze review zijn dat er geen.

Het laatste tabblad is Prestaties. Hier kunnen in het tabblad Meetgegevens het verbruik van de GPU en het videogeheugen in de gaten gehouden worden. Ook het verbruik van de processor en het RAM geheugen is hier te zien. Natuurlijk mogen de temperaturen en het stroomverbruik niet ontbreken. Kijk je bij het tabblad Bijhouden dan is het mogelijk deze waardes altijd in het scherm te laten zien. Het tabblad Afstemmen gaan we bespreken in het hoofdstuk overklokken. Bij Advies zien we aanbevelingen om spellen beter te laten lopen op je computer. Of het veel zin heeft om dit automatisch in te laten stellen verschilt per applicatie. En soms staan instellingen al goed van zichzelf. Het scherm is uit te klappen zodat er ook grafieken te zien zijn en de aanbevelingen per categorie.

Rechts bovenin kunnen we nog naar het instellingen menu door op het tandwieltje te klikken. Daar zien we meerdere tabbladen waar behoorlijk wat instellingen aan te passen zijn. Bij Systeem kunnen updates ingesteld worden en kiezen of problemen meteen gemeld moeten worden als er iets mis gaat. In Beeldkwaliteit kunnen instellingen als Anti-Lag en Radeon Boost ingeschakeld worden. bij Beeldscherm kan de FreeSync ingeschakeld worden als je beeldscherm dit ondersteunt. Ook is Scaling in te schakelen. Met Sneltoetsen kunnen sneltoetsen geprogrammeerd worden voor verschillende acties. Er zijn nog veel meer opties maar die gaan we hier niet benoemen.

Om de verlichting aan te sturen heeft AMD ook nog aparte software gemaakt genaamd de AMD Radeon RX 6000 Series RGB LED, een niet erg originele naam. De verlichting is overigens alleen aan te passen bij de 6800XT en 6900XT. De twee andere kaarten hebben maar een enkele kleur, namelijk rood.

Het scherm is net zo eenvoudig als de naam. Als het programma geïnstalleerd en gestart is zie je de kaart in beeld staan. Rechts staan er opties om de verlichting uit te zetten, de kleuren aan te passen, de helderheid te wijzigen en vier verschillende modi die te selecteren zijn voor het licht. Meer is er niet. In het andere tabblad staat alleen de software en firmware versie, niets meer. Niet echt de moeite om dit hier te tonen.

Terug naar boven

Het overklokken van een videokaart: de een doet het voor meer FPS in een game, een ander doet het om te kijken wat een kaart nu echt kan presteren. Gelukkig wordt het steeds makkelijker gemaakt om een kaart over te klokken. De ene keer is het een kwestie van de snelheden omhoog schroeven en klaar, de andere keer is het verhogen of juist verlagen van de voltages een oplossing. Zo blijft het zoeken naar de beste instellingen. Voordat een kaart overgeklokt kan worden is het wel handig om te weten wat de startwaardes zijn van een kaart. Deze zijn uit te lezen via bijvoorbeeld GPU-Z tool van TechPowerUp. Daar zijn alle gegevens te vinden van de videokaart zoals kloksnelheden, geheugensnelheden en driver versie. Ook wordt de BIOS versie genoemd. In een tweede tabblad zijn de verschillende sensoren uit te lezen, ook handig om te zien of de kaart niet te warm wordt.

Voor het overklokken kan er een tool zoals Afterburner gebruikt worden maar AMD levert in zijn software ook overklok mogelijkheden mee. Deze zijn te vinden in het kopje Afstemmen waar we eerder in deze review al over spraken. Er zijn een paar mogelijkheden waar de software het overklokken automatisch voor je doet maar het meest interessante is toch wel het Handmatig overklokken. Daar zijn een aantal opties te vinden die ingeschakeld kunnen worden. Is dit gedaan dan komen er nog meer mogelijkheden tevoorschijn. LET WEL!!!!!! Overklokken is geheel op eigen risico. Gaat de kaart kapot dan kan er geen garantie verleend worden door AMD omdat je immers buiten de specificaties bezig bent geweest. Dat komt ook als waarschuwing naar boven op het moment dat het tabblad geselecteerd wordt. Het is dus niet een kwestie van alle sliders open zetten en je bent klaar.

Het is een kwestie van tweaken (en dit kan veel tijd kosten) maar uiteindelijk is het gelukt om de kaart stabiel te krijgen. Daarbij is de boost snelheid opgeschroefd tot 2600 MHz met een minimum snelheid van 1800MHz, terwijl het voltage ingesteld is op 1150 mV. Dat is een winst van 15%. Daardoor zou de kaart sneller en stabieler moeten lopen. Dankzij het minimum weten we eventuele performance drops te vermijden. Het geheugen kon geklokt worden op 2150 MHz. Dit is helaas het maximum van de kaart, hoger gaat helaas niet zonder het softwarematig aanpassen van de BIOS, iets wat je niet zomaar wilt doen. We hebben het power limit wel verhoogd met 15% omdat anders de kaart niet stabiel draaide.

Maar levert deze actie in de praktijk nog winst op of zijn het alleen mooie cijfers in een overklok programma? Draaien we Time Spy opnieuw dan gaan we van een 15502 naar een 15988, een verschil van bijna 500 punten of iets meer dan 3% winst. Bedenk wel dat de processor invloed heeft op deze score. Daarom is het ook belangrijk te kijken naar de GPU resultaten. Deze gaat van 19233 naar 20067 wat meer dan 800 punten verschil is. Relatief gezien is dit een stijging van 4,3%. Een kleine winst terwijl er wel veel aangepast moet worden. Dit zien we ook terug in de Extreme versie van de test en in Port Royal. Kijken we naar een game als Deus Ex dan gaan we van 66.7 naar 71, een winst van toch zo’n 6,4%. Iets hoger maar of het echt veel gaat helpen met extra prestaties:het verschil zal niet echt zichtbaar zijn in de praktijk.

Terug naar boven

Het laatste waar we in deze review naar gaan kijken is de koeling en het verbruik van de kaart, twee zaken die niet van tevoren te zien zijn maar waarvan toch fijn is te weten wat de kaart nu eigenlijk doet. Met het ontwerp van het koelblok zou je verwachten dat de warmte van de GPU makkelijk afgevoerd kan worden. Immers: het blok heeft openingen aan de boven- en onderkant. De ventilatoren kunnen koele lucht door het blok heen blazen waarna de warme lucht makkelijk het blok kan verlaten. Natuurlijk is het de vraag of de koeling ook goed werkt.

Als de kaart helemaal niet aan het werk hoeft stijgt de temperatuur naar 41 graden. Er zijn meer kaarten die deze temperatuur halen dus op zich is het niet al te vreemd. Daarbij draaien de ventilatoren niet dus is het redelijk stil te noemen. Gaan we de kaart aan het werk zetten in Furmark dan stijgt de temperatuur naar 74 graden. Dit is in vergelijking met de overige kaarten ietwat aan de hoge kant maar het is zeker geen probleem. De ventilatoren draaien ook maar op 1500 toeren per minuut, iets wat we eerder hebben gezien bij de 1080 Ti en de MSI 3080 videokaart. Dit is nog een lekker stil, de geluidsdruk is slecht 42,3dB en dat op een open testbench. Gaan we de kaart echt aan de tand voelen en dezelfde tests doen terwijl de kaart overgeklokt is dan komen we zelfs lager uit met de temperaturen. Alleen in Doom meten we een temperatuur van 73 graden. De ventilatoren draaien dan wel 1704 toeren per minuut maar het feit dat de temperaturen zelfs lager zijn zegt ook genoeg. De geluidsdruk is ietsjes gestegen naar 43,2dB. Een lekkere stille kaart dus.

Het verbruik van de kaart wordt op twee manieren gemeten. Er is de meting in de software van AMD maar er wordt ook gemeten bij het stopcontact door gebruik te maken van een Voltcraft Energy Check 3000. Het laatste meet het verbruik van heel het systeem, dus niet alleen de videokaart. Staat het systeem niets te doen dan wordt er een totaal verbruik gemeten van 58,4 Watt… daarvan is slechts 6 Watt afkomstig van het GPU bord. Trappen we de kaart op zijn staart dan stijgt het verbruik naar 386 Watt in Furmark en maar liefst 411 Watt in Doom Eternal. De eerste is minder dan een 3070 Ti maar de tweede waarde komt in de buurt van een 6900XT. Het bord zelf verstookt op dat moment 255 Watt. Bij de overgeklokte versie van deze kaart stijgt het verbruik. Er wordt maar liefst 467 Watt verbruikt als je Doom Eternal wilt spelen terwijl de kaart overgeklokt is. Daarvan is 293 Watt toe te wijzen aan de kaart. Overigens is deze waarde hetzelfde bij Furmark.

Terug naar boven

Welkom bij alweer het laatste gedeelte van deze lange review. Tijd om de conclusie op te stellen van deze toch wel fraaie videokaart. Voordat we gaan kijken naar de resultaten is het toch de moeite om AMD een compliment te geven over de gigantische inhaalslag die ze hebben gemaakt met deze generatie videokaarten. Waar ze jarenlang door bleven gaan met dezelfde architectuur zijn ze met RDNA2 op hetzelfde niveau gekomen waar concurrent NVIDIA nu zit. Uiteraard zijn er nog de top kaarten van het groene kamp maar om binnen een jaar op dit niveau te komen is echt een prestatie. Nu zou je verwachten dat de prijzen een stuk beter zouden worden door deze concurrentie maar dat is op het moment nog niet echt het geval. Weliswaar zijn de prijzen van de AIB’s flink gedaald ten opzichte van een aantal maanden geleden, concurrentie qua prijzen is er nog niet echt tussen de twee merken.

Kijkende naar de prestaties kan de kaart zich meten met de RTX 3080 videokaarten. Bedenk wel dat er ondertussen optimalisaties zijn geweest in de drivers dus het is wel belangrijk om de nieuwste versie daarvan te installeren op je computer. Dankzij deze drivers weet de kaart mee te doen in de hoogste regionen en in Time Spy verslaat de kaart zelfs de kaart uit het groene kamp. In 1080p staat de kaart vaak bijna bovenaan en dat is tevens het geval in 1440p. In de 4K tests komt de kaart pas op de plek te staan waar hij verwacht wordt: tussen de 6800, 3070 Ti en 3080 kaarten. Bij een paar lagere resoluties is te zien dat de kaart niet helemaal lekker mee wilt werken. Daar komt de kaart in de middenmoot of zelfs bijna onderaan te staan. Waarom is niet helemaal duidelijk maar het lijkt erop dat deze applicaties niet goed overweg kunnen met het vele geheugen van de kaart. Qua raytracing kan de kaart enigszins mee komen maar ook niet altijd. In de 4K raytracing test weet de kaart verrassend genoeg toch bovenaan te komen.

Qua looks, zoals net al gezegd, ziet de kaart er gewoon erg netjes uit. Het bijna compleet zwarte koelblok is stijlvol en wordt afgewerkt met een aluminium kleurig kruis op het blok. De kaart bevat zelfs een beetje RGB in het Radeon logo. Deze RGB is aan te sturen met een apart stukje software wat los staat van de Adrenalin software. Was wellicht beter geweest dit samen te voegen. De Adrenalin software hoeft niet perse geïnstalleerd te worden samen met de drivers maar kan soms handige opties bevatten. Het overklokken van de kaart bijvoorbeeld kan geheel vanuit dit programma gebeuren. Er kan dan met de stresstest meteen bepaald worden of de overklok werkt of niet.

Over overklokken gesproken: dat gaat met deze kaart best makkelijk en de snelheid is ook vrij hoog te krijgen. Waar de boost clock normaal op 2250 Mhz staat kunnen we de kaart overklokken naar maximaal 2600 MHz voordat er problemen ontstaan. Dit is een winst van 15%. Echter komt dit tijdens het spelen niet helemaal goed uit de verf. Bij het draaien van de benchmarks met deze nieuwe waardes zijn de resultaten slechts 3 tot 6% hoger. Dat is niet gelijk aan de hogere kloksnelheden helaas maar nog steeds een redelijk leuke score. Wat wel behoorlijk stijgt is het verbruik van de kaart. Waar Doom Eternal normaal gesproken slechts 411 Watt verbruikt (wat nog zuiniger is dan een 3080) tikt hij met overklok de 467 Watt aan. Zorg dus wel dat je een fatsoenlijke voeding hebt.

Mocht je deze kaart nog weten te vinden voor een leuke prijs en ben je een gamer dan is hij zeker een aanrader. Helaas ben je wel aangewezen op de tweedehands markt aangezien deze variant niet meer te krijgen is. En anders zijn er altijd nog kaarten van andere fabrikanten.

Mocht je op- en/of aanmerkingen hebben of iets te vragen, dan hoor ik het uiteraard graag. Mocht je dit een leuke review vinden, dan hoor ik het dit natuurlijk ook graag.

Het motiveert mij om nog meer reviews te maken.

Terug naar boven