Moederborden

Gigabyte Z590 Aorus Master Review

[anchor=Boven][/anchor]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Inleiding.jpg[/img]

2021: de strijd tussen Intel en AMD is nog steeds aan de gang. Intel had jarenlang de prestatiekroon in handen maar AMD begint steeds dichterbij te komen. Sterker nog: met de release van de 5000 series weet AMD Intel zelfs te verslaan. Natuurlijk laat de fabrikant van het blauwe kamp zich niet kennen en brengt ook steeds weer nieuwe processoren uit met daarbij behorend nieuwe chipsets. Dit betekent dus ook weer nieuwe moederborden. Nu moet gezegd worden dat de nieuwe CPU’s werken op de 400 series moederborden maar nieuwe functies zijn daar niet terug te vinden. De 500 series heeft eindelijk een feature waar veel mensen op zaten te wachten: ondersteuning voor PCIe Gen 4. Wel was de launch een beetje apart: de moederborden waren twee maanden voor de nieuwe processoren al te koop.

Uiteraard zijn de verschillende fabrikanten er als de kippen bij om verschillende moederborden te maken in deze reeks, allemaal met hun eigen features, eigenschappen en uiterlijk. Sommige borden zijn slechts een kleine upgrade, bij andere borden wordt de kans gegrepen heel veel extra features op het bord te plaatsen. Dat laatste zal de prijs uiteraard wel laten stijgen. Eerder hebben we al gezien dat ASUS nieuwe borden op de markt heeft gezet maar ook Gigabyte zit niet stil. Deze fabrikant heeft een heel arsenaal aan borden gemaakt zodat er voor ieder wat wils is.

Deze review gaat over de Z590 AORUS Master, een ATX moederbord wat onder het Extreme bord geplaatst is maar daardoor nog wel te betalen is. Dit betekent overigens niet dat het bord goedkoop is. Om een exemplaar te bemachtigen moet je nog minstens €350,- neertellen wat al een daling is van de prijs bij release. Voor dat geld mag je wel wat verwachten. Maar wat krijg je dan? Dat gaan we zien in deze review!

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Chipset.jpg[/img]

Met de introductie van de Rocket Lake processoren is er “uiteraard” weer een nieuwe chipset uitgebracht. Voordeel van deze chipset is dat het socket gelijk is gebleven aan die van de vorige generatie. 10th Gen processoren kunnen dus gebruikt worden op moederborden met deze chipset. Maar wat is nu het verschil tussen de Z490 en Z590 chipset?

Een van de grootste wijzigingen is dat er eindelijk ondersteuning is voor PCI Express 4.0. Hier zitten wel meteen twee kanttekeningen aan: dit is alleen beschikbaar bij een 11e generatie processor en er zijn maar 20 lanes beschikbaar. Dit wordt verdeeld in een PCIe 4.0 x16 link (wat gesplitst kan worden naar twee maal x8) en één PCIe 4.0 SSD op die snelheid.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Z590.png[/img]

Tevens is de bandbreedte van de DMI 3.0 bus verdubbeld. Deze heeft nu een x8 snelheid wat voorheen x4 was. Deze bus zorgt voor de verbinding tussen de processor en de chipset. Dit geldt dus ook voor alles wat aan de chipset verbonden zit zoals USB en netwerkpoorten. De chipset heeft nu ook standaard ondersteuning voor USB 3.2 Gen 2×2. Dit zijn USB poorten met een snelheid tot 20 Gbps. Eerder werd hier een aparte controller voor gebruikt maar nu is het gewoon standaard aanwezig. Verwacht dus veel USB poorten met deze snelheid op de verschillende moederborden.

Nog een verandering: er is nu ondersteuning voor DDR 3200 MHz. Z490 had ondersteuning tot max DDR4 2933 MHz. In hoeverre dit prestaties verbetert valt nog te bezien. Wifi 6 is ook hier weer aanwezig, net zoals bij de Z490 chipset. Optioneel is er 2.5 Gbit Ethernet ondersteuning voor de bekabelde aansluiting.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Specs.jpg[/img]

We beginnen met een overzicht van de specificaties van dit bord:

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/S0.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/S0a.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/S2.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/S4b.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/S5.jpg[/img]

Een flinke lijst met specificaties maar dat mag ook wel voor een bord van dit bedrag. Het bord ondersteunt processoren uit de 10e en 11e generatie waarbij de laatste reeks zorgt voor de PCIe 4.0 mogelijkheden van het bord. Als er een 10e generatie processor geplaatst is wordt het PCIe slot teruggeschroefd naar versie 3.0. Voor de M.2 sloten betekent het dat het bovenste slot niet te gebruiken is. Over M.2 sloten gesproken: het bord bevat drie sloten waar opslag geplaatst kan worden. Daarnaast zijn er zes SATA sloten geplaatst voor normale schijven, SSD’s of branders (mocht je deze nog gebruiken). De audio oplossing is de ALC1220-VB van Realtek, eentje die vaker gebruikt wordt door Gigabyte. Deze wordt geholpen door de ESS ES9118 DAC die zorgt dat het geluid ook daadwerkelijk uit de speakers komt. Er is maar één netwerkpoort aanwezig maar dit is dan wel meteen een 10-Gbit poort uit de stal van Aquantia. Een draadloze netwerkadapter vinden we in de vorm van een Intel WiFi 6E AX210 module, gebaseerd op de 802.11ax standaard. Als laatste hebben we achter op het moederbord maar liefst tien USB poorten: 4 x USB 3.2 Gen 1 poorten (de blauwe poorten), 5 x USB 3.2 Gen 2 (de rode poorten) en 1 x USB Type-C 3.2 Gen 2×2 poort.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/F1.jpg[/img]

Het bord heeft een prima stroomvoorziening meegekregen. Er is maar liefst een 18+1 90-amp power stage opstelling geplaatst die moet zorgen dat de processor zo’n stabiel mogelijke spanningstoevoer heeft. Gaat de spanning teveel fluctueren dan crasht de computer binnen de kortste keren. Om extra spanning te leveren zijn er twee 8-pins EPS connectors geplaatst linksboven op het bord die zijn voorzien van een metalen schild. Met behulp van de digitale PWM controller moet het mogelijk zijn om de processor behoorlijk goed over te klokken, al zal een deel van de prestaties tevens afhangen van de koeling die gebruikt wordt.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/F2.jpg[/img]

Over koeling gesproken, daar heeft Aorus ook het een en ander voor geregeld. Er is de Direct-Touch Heatpipe 2, een 8mm heatpipe die moet zorgen dat de warmte zo snel mogelijk van de MOSFETs afgevoerd wordt naar de heatsink. Immers: hoe minder warmte, hoe beter de prestatie. De heatsinks hebben de Fins-Array II finstack wat geen rechte plaatjes zijn maar ietwat gebogen. Ook dit moet helpen om de warmte beter af te voeren. Een ander onderdeel waar koeling tegenwoordig wenselijk is zijn de SSD’s. Deze kunnen zo warm worden dat de prestaties af gaan nemen. Daarvoor heeft AORUS alle M.2 sloten voorzien van de Thermal Guard II oplossing. Aan zowel de bovenkant als onderkant van de SSD wordt een thermal pad geplaatst zodat ook hier de warmte weggehaald wordt bij de SSD. Dit moet zorgen voor betere prestaties.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/F3.jpg[/img]

Verlichting? Ook dat is aanwezig op dit moederbord. Probeer anno 2021 maar eens een moederbord te vinden waar dit niet op aanwezig is (met uitzondering van Enterprise producten natuurlijk). Het bord heeft van zichzelf al verlichting maar heeft ook headers om andere apparaten aan te sluiten op het bord en aan te sturen. De software van Gigabyte heet RGB Fusion en is aanbeland bij versie 2.0. Daarmee kan het moederbord, de overige Gigabyte/AORUS componenten en randapparatuur aangestuurd worden zolang het maar ondersteund wordt door dit protocol van AORUS. Op deze manier kun je zelf bepalen hoe je setup eruit komt te zien.

Wil je meer lezen over dit bord, bezoek dan de pagina van Gigabyte/AORUS.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Unboxing.jpg[/img]

Genoeg theorie, tijd om de doos er bij te pakken en te kijken wat we eigenlijk allemaal krijgen.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_0628.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_0627.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_0629.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_0630.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1469.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_0631.JPG[/img]

Wat niet te missen is op de voorkant van de doos is de grote adelaar, het symbool van de AORUS lijn. Voor de rest zijn er diagonale strepen te zien op de doos. Aan de onderkant staat de naam van het product en twee logo’s van Intel. Op de achterkant zien we het moederbord met de specificaties en een aantal eigenschappen. Denk hierbij aan de Power Stages, het thermisch ontwerp en PCIe 4.0 wat eindelijk op de Intel borden terug te vinden is. Maken we de doos open dan zien we meteen het bord liggen in de antistatische zak. Halen we deze binnendoos eruit dan zien we meteen een stickervel liggen. Dit is een leuke toevoeging om je computer, je kamer of wat dan ook aan te kleden in AORUS stijl. Halen we dit vel uit de doos dan zien we verschillende items terug. Het papierwerk ligt vooral in het midden terwijl de accessoires onder twee flappen verstopt zitten.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_0632.JPG[/img]

De accessoires die bij het bord zitten zijn de volgende:

  • Gebruikers handleiding
  • Multilingual Installation Guide
  • Flyer over het App center
  • 4 * SATA kabels, waarvan 2 met een 90 graden bocht
  • WiFi antenne
  • G-connector voor front panel aansluitingen
  • AORUS case badge
  • 3 M.2 schroefjes
  • 2 temperatuur sensoren
  • 1 noise detection sensor
  • RGB LED verlengkabel

Wat er ontbreekt in de doos is het I/O shield. Dat zit tegenwoordig in het bord verwerkt waardoor het niet meer voor kan komen dat dit onderdeel niet geplaatst wordt tijdens het bouwen van een computer (iets wat toch vaak voor kwam). Ook wordt er een losse antenne geleverd door Gigabyte. Deze is magnetisch afgewerkt waardoor deze op een kast of aan de zijkant van een computerkast gehangen kan worden. Eerder was dit nog niet mogelijk omdat de onderkant niet magnetisch was maar dat is bij deze nieuwe versie el het geval.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1075.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1072.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1067.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1068.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1070.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1071.JPG[/img]

We bergen de accessoires weer op en gaan eens kijken naar het bord zelf. Deze zit verpakt in een antistatische zak. Halen we het bord uit de zak dan zien we een vrij net afgewerkt moederbord terug. Het eerste wat op valt is dat van het bord zelf weinig meer te zien is tegenwoordig. Er worden steeds meer delen van het bord afgedekt, al dan niet door heatsinks die de warmte van de componenten moet afvoeren. Het geeft het moederbord wel een strak uiterlijk en de fabrikant kan zelf steeds beter bepalen wat ze op een bord willen zetten. Er zijn geen felle kleuren aanwezig wat in het verleden wel vaak gebeurde maar het bord is uitgevoerd in vooral grijs en zwart. Persoonlijk heb ik daar geen moeite mee en vind ik het wel wat hebben. En wil je toch wat van kleur hebben dan kun je dit zelf toevoegen door middel van RGB verlichting, hier later meer over.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1063.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1061.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1064.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1065.JPG[/img]

Op het bord zien we een aantal aspecten die laten zien dat het bord echt een AORUS bord is, buiten natuurlijk de naam op het moederbord zelf. Op het socket zit een plaatje met de adelaar en de tekst: “Team Up, Fight On”. Dit is de slogan van het merk, wat overigens onderdeel is van Gigabyte. Op het I/O gedeelte zien we in het groot AORUS Z590 Master, het type van het moederbord terug. Dit gedeelte is tevens verlicht. De southbridge heatsink heeft de bekende adelaar afgebeeld, typerend voor AORUS. Als laatste zien we de slogan die we eerder al zagen ook terug op de M.2 heatsink onderop het moederbord. Genoeg manieren om dit bord te herkennen dus.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1073.JPG[/img]

Verder zien we nog wat aparts aan de achterkant van het moederbord. Daar heeft men een grote plaat aangebracht waarvan gezegd wordt dat dit, naast stevigheid, ook werkt als koeling voor de VRM’s. Het ziet er mooi uit, maar het kan gebeuren dat de plaat in de weg zit als je een andere backplate moet monteren voor de processor koeling. Dit is wel iets waar je op moet letten als je een koeler gaat monteren met een iets grotere backplate. De tekst op de achterkant ziet er leuk uit, maar zul je in de praktijk niet gaan zien door de moederbord tray van je behuizing.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Overview.jpg[/img]

We gaan het bord een van dichtbij bekijken en zien wat er allemaal op bevestigd zit.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1113.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1111.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1112.JPG[/img]

In het midden van het bord zien we het socket zitten. Dit is een Socket 1200 voetje waar, zoals de naam al doet vermoeden, 1200 pinnetjes in zitten. Daarom is het ook belangrijk om niet de pinnen te verbuigen. Dit kan nare gevolgen hebben. Er kunnen processoren uit de 10e en 11e generatie geplaatst worden waarbij laatstgenoemde net iets meer features brengt naar het bord. Een update voor de processoren is niet nodig. Verder heeft het bord vier DDR4 DIMM sloten waar maximaal 128GB aan geheugen in geprikt kan worden. De officiële snelheid die Intel ondersteund is 3200 MHz maar er zijn tegenwoordig seties die zelfs tot 5400 MHz aan kunnen en dat is ook wat AORUS ondersteunt. Kijken we naar de onderkant van het moederbord dan zien we drie PCIe X16 sloten terug. De poorten zijn echter niet allemaal even snel. Het eerste slot is een x16, het tweede slot een x8 en het onderste slot is een x4 slot. Plaats je een 11e generatie processor dan ondersteunen de bovenste twee sloten PCIe 4.0. Mocht je een andere plaatsen dan schakelen de sloten automatisch naar PCIe 3.0. Verder zien we M.2 heatsinks maar daar komen we zo op.

Verder vinden we de volgende aansluitingen terug op het moederbord:

  • 1 x 24-pin ATX main power connector
  • 2 x 8-pin ATX 12V power connectors
  • 1 x CPU fan header
  • 1 x water cooling CPU fan header
  • 4 x system fan headers
  • 4 x system fan/water cooling pump headers
  • 2 x addressable LED strip headers
  • 2 x RGB LED strip headers
  • 3 x M.2 Socket 3 connectors
  • 6 x SATA 6Gb/s connectors
  • 1 x front panel header
  • 1 x front panel audio header
  • 1 x USB Type-C® header, with USB 3.2 Gen 2 support
  • 2 x USB 3.2 Gen 1 headers
  • 2 x USB 2.0/1.1 headers
  • 1 x noise detection header
  • 2 x Thunderboltâ„¢ add-in card connectors
  • 1 x Trusted Platform Module header (For the GC-TPM2.0 SPI/GC-TPM2.0 SPI 2.0 module only)
  • 1 x power button
  • 1 x reset button
  • 2 x temperature sensor headers
  • 1 x Clear CMOS jumper
  • 2 x BIOS switches
  • Voltage Measurement Points

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1110.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1115.JPG[/img]

We beginnen met wellicht de twee belangrijkste aansluitingen van heel het moederbord: de 24-pins ATX connector en de twee 8-pins EPS connectoren. De eerste voorziet het hele moederbord van de stroom die het nodig heeft. De EPS connectoren voorzien de processor van de stroom die het nodig heeft zodat deze zijn werk goed kan doen. Daardoor blijft de spanning namelijk wat stabieler. Nu is één connector voor normaal gebruik ook voldoende maar wil je serieus gaan overklokken dan wordt de tweede connector zeker aangeraden voor betere resultaten. Overigens zijn alle drie de connectoren verstevigd, wat net iets mooier is qua afwerking.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1125.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1466.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1467.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1468.JPG[/img]

Er kan meer dan genoeg opslag aangesloten worden op dit moederbord. AORUS heeft zes SATA poorten op het bord gesoldeerd voor het aansluiten van 2.5 inch SSD’s, 3.5 inch harde schijven en mocht je het echt willen: 5,25 inch DVD/Blu-Ray stations. De connectoren staan haaks wat het aansluiten en wegwerken van de kabels net iets makkelijker maakt. Verder zijn er drie M.2 sloten op het bord aanwezig waarbij opgemerkt moet worden dat het bovenste slot alleen maar werkt als het bord gebruikt wordt met een Rocket Lake processor. Anders wordt het bovenste slot onbruikbaar. Dit zelfde slot ondersteunt PCIe 4.0 SSD’s terwijl de andere sloten PCIe 3.0 en SATA ondersteunen. Op het moment van schrijven is dat niet heel erg aangezien het prestatieverschil in de praktijk nog te verwaarlozen is. Alle sloten zijn aan de boven- en onderkant voorzien van thermal tape om de SSD’s te koelen.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1123.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1124.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1130.JPG[/img]

Natuurlijk mogen de USB aansluitingen niet ontbreken op dit moederbord. We vinden drie verschillende varianten op het bord. Als eerste is er de USB 3.2 Gen. 2 Type-C header, die steeds vaker terug te zien is op computerkasten. Aangezien de implementatie vrij prijzig is blijft het meestal bij 1 header. Verder vinden we nog twee USB 3.2 Gen 1 headers aan de zijkant van het bord. Nadeel hiervan: ze staan beiden recht op het moederbord. Het zou mooi zijn als er ten minste 1 haaks op het moederbord zou staan. Als laatste zien we nog twee keer een USB 2.0 header terug, die gebruikt kunnen worden door de aansluitingen op de behuizing of bijvoorbeeld een waterkoeler of RGB controller, mocht je die willen gebruiken.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1127.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1134.JPG[/img]

Rechts onderin zien we de aansluitingen voor de kast. Dit gedeelte is netjes voorzien van een rand zodat je weet welke pinnen bij elkaar horen. De connectoren van de kast zijn los op de pinnen te prikken maar het is ook mogelijk om de bijgeleverde connector te gebruiken. Onder de connectoren staat precies welke pinnen welke functie hebben. Helemaal links zien we de front audio connector die zorgt dat de aansluitingen voorop de kast ook daadwerkelijk bruikbaar zijn.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1117.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1132.JPG[/img]

We kunnen bijna de slogan “RGB, wie is er niet groot mee geworden” gebruiken bij reviews. De Master heeft ook verschillende RGB aansluitingen om de verlichting van de randapparatuur te voorzien van stroom en deze ook synchroon te laten lopen met overige hardware. AORUS heeft twee RGB en twee A-RGB headers op het moederbord zitten. De eerste set aansluitingen vinden we rechts bovenin terwijl de tweede set zich onderop het moederbord bevindt. Zo is het altijd mogelijk de verlichting aan te sluiten. Mocht je meer apparaten hebben dan biedt een splitter natuurlijk uitkomst.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1118.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1136.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1122.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1128.JPG[/img]

Koeling is ook een deel van een moederbord. Het bord voorziet verschillende apparaten van spanning en kan deze ook aansturen. De AORUS Master heeft maar liefst 10 aansluitingen voor ventilatoren en waterpompen. De eerste is bedoeld voor de processor koeler terwijl de tweede bedoeld is voor de waterkoeler die eventueel gebruikt wordt op de processor. Dan zijn er nog vier stuks bedoeld voor ventilatoren en vier stuks die gebruikt kunnen worden voor zowel ventilatoren als pompen voor waterkoeling. De eerste set headers vinden we rechtsboven terug. Linksboven zien we dan nog een aansluiting naast de EPS connectoren. Rechts bij de 24-pins connector zit nog een aansluiting verstopt. De laatste set van drie stuks zitten onderaan het bord geplaatst.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1120.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1129.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1126.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1131.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1133.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1135.JPG[/img]

Dan vinden we nog een aantal zaken op het bord die niet echt in een andere groep te plaatsen zijn dan overig. Rechts bovenin vinden we een Debug LED zodat je meteen kunt zien wat het probleem is als je computer niet wilt opstarten. Aan de hand van de foutcode weet je of het probleem in de processor zit of toch in het geheugen. Daarnaast vinden we een Aan/Uit schakelaar zodat je de computer aan kunt zetten terwijl hij niet ingebouwd is in een kast. Onderin vinden we een Reset switch die tevens ingesteld kan worden voor andere functies, hier meer over in het stuk BIOS. Daarnaast zit nog een noise sensor header waar een sensor op aangesloten kan worden. Zo kan het geluid gemeten worden en de ventilatoren afgesteld worden zodat ze stil zijn. Rechts onderin vinden we nog twee Thunderbolt headers terug zodat ook deze aansluitingen gebruikt kunnen worden Een TPM header mag niet ontbreken en al helemaal niet met de release van Windows 11. Het is gewoon mogelijk een module te plaatsen, al is dit geen verplichting. Dat dit moederbord voorzien is van een Dual BIOS is te zien aan de twee schakelaars onderop het bord. Ook zijn er twee chips gesoldeerd die goed zichtbaar zijn. Gaat een BIOS kapot dan is het een schakelaar omzetten en je kunt weer door.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1137.JPG[/img]

Het I/O gedeelte van het bord bevat genoeg aansluitingen. Dat zijn de volgende:

  • 1 x Q-Flash Plus knop
  • 1 x Clear CMOS button
  • 2 x SMA antenna connectors (2T2R)
  • 1 x Displaypoort
  • 1 x USB Type-C port, with USB 3.2 Gen 2×2 support
  • 5 x USB 3.2 Gen 2 ports (red)
  • 1 x USB 3.2 Gen 1 Type-A port (blue)
  • 1 x RJ-45 port
  • 1 x optical S/PDIF Out connector
  • 5 x audio jacks

De RJ-45 poort is een 10Gbit poort wat lekker snel is. Jammer is wel dat er geen tweede poort aanwezig is. Dat zou het geheel nog meer afmaken.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Bios.jpg[/img]

Net hadden we de BIOS Chips al even gezien, nu is het tijd om te kijken wat er eigenlijk in de chips geprogrammeerd zit.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/1.jpg[/img]

De BIOS van dit moederbord heeft 2 verschillende modi: een Easy mode en een Advanced mode. In de Easy Mode zijn alleen de belangrijkste opties te vinden die met een simpele handeling aan te passen zijn. We zien bovenin wat informatie over het moederbord, de processor en het geheugen. In het midden staan de geheugenmodules en waar ze geplaatst zijn, de verschillende opslag apparaten en of de IRST ingeschakeld is. Onderin zien we de opstartvolgorde die ook aangepast kan worden, de ventilatoren/pompen die aangesloten zitten en een aantal opties/functies die er zijn. Een van de functies is de Advanced Mode waardoor er veel meer opties getoond worden. Dit is overigens ook de mode die je standaard te zien krijgt.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/3.jpg[/img]

Het eerste wat je krijgt te zien in de Advanced Mode is het kopje Tweaker. Daarin staan een aantal instellingen die vooral bedoeld zijn om mee over te klokken. Dit stuk bekijken we daarom ook in het kopje overklokken en slaan we het voor nu over.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/10.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/11.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/12.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/14.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/26.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/27.jpg[/img]

Onder het kopje Settings zien we een paar submenu’s. Dit zijn er echter niet veel. Bij Platform Power zien we een aantal instellingen die betrekking hebben op het uit- en aanzetten van de computer. Zelfs het inschakelen van de computer op een bepaalde tijd is mogelijk. Onder I/O ports zien we instellingen die gaan over de diverse apparaten die op het moederbord zitten. Denk aan de netwerkkaarten, de IGPU en het geluid. Onderin zijn een paar andere opties te vinden. Bij de eerste optie geef je aan of je na het installeren van het OS het App center wilt downloaden. Daarvoor is uiteraard wel een internetverbinding nodig. Bij USB configuration kan de legacy ondersteuning ingeschakeld worden en zie je ook welke opslag apparaten aangesloten zijn. De overige instellingen zijn vrij logisch: Network stack config kan ingeschakeld worden, bij de NVME Configuration kunnen instellingen van de SSD bepaald worden en bij SATA kan de opstart mode bepaald worden en de controller ingeschakeld worden. Tevens kan hier de hot-swap functie ingeschakeld worden. Bij Miscellaneous zien we nog een paar losse opties staan die nergens anders geplaatst kunnen worden. Zo kunnen de LED’s uitgezet worden maar ook de functie van de reset knop kan aangepast worden. Bij PC Health Status kunnen we de voltages van de verschillende componenten zien.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/21.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/19.jpg[/img]

In het scherm System Information wordt, zoals je mag verwachten, de informatie over het systeem getoond. Hier kunnen tevens de taal, datum en tijd ingesteld worden. Onder Plug In Devices zie je welke apparaten er aangesloten zijn op de PCIe sloten en de M.2 sloten. Met Q-Flash is het mogelijk de BIOS bij te werken naar een nieuwere versie. Over het algemeen is dit niet perse nodig maar als je een ouder bord hebt die een nieuwere processor ondersteunt dan kan het zijn dat de software toch bijgewerkt moet worden. Het kan wel gebeuren dat borden daardoor niet meer gaan werken maar gelukkig zijn daar ook oplossingen voor. Bij dit bord is dat de dubbele BIOS die gemonteerd is.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/22.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/23.jpg[/img]

Onder Boot zien we de verschillende manieren waarop de computer opgestart kan worden. Tevens kan ingesteld worden dat de Num Lock aan moet staan en of je een logo in beeld te zien krijgt bij het opstarten. Sommigen willen dat wel, anderen weer niet. Als laatste kan ook een wachtwoord ingezet worden als je niet wilt dat anderen in je computer gaan neuzen terwijl je er niet bent. Bij Save & Exit kunnen de opties opgeslagen worden, de standaard instellingen ingeladen worden of profielen opgeslagen en weer opgeroepen worden.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/24.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/25.jpg[/img]

Met F11 komen we in het Favorieten scherm terecht. Deze staat tevens helemaal aan de linkerkant van het scherm. Het is mogelijk om hier items aan toe te voegen zodat ze meteen veranderd kunnen worden zonder ze te zoeken in de andere schermen. Dan hebben we nog het Smart Fan 6 programma waarmee de snelheid van de ventilatoren en de pomp(en) ingesteld kunnen worden. Hier kun je instellen of je meer koeling wilt of juist een stiller systeem wilt hebben.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Prestaties.jpg[/img]

Eens zien wat dit bord doet… tijd voor de cijfertjes. Het test systeem voor vandaag bevat de volgende onderdelen:

  • Intel Core i9 10850K
  • Intel Core i5 11600K
  • 2 x 8 GB Corsair Vengeance LPX DDR4 3200 C16
  • Corsair Force MP510 240GB SSD
  • CoolerMaster Test Bench V2
  • CoolerMaster V-series 750W voeding
  • CoolerMaster MasterLiquid MP240P Mirage
  • CoolerMaster MasterGel Pro V2

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Mobo/IMG_0477.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Mobo/IMG_0494.JPG[/img]

Alle tests zijn gedraaid op een Core i9 10850K welke standaard geen PCIe Gen4 ondersteunt. Daarnaast maken we gebruik van een Core i5 11600K die wel ondersteuning biedt voor alle nieuwe features. De tests zijn drie keer uitgevoerd om op die manier grote verschillen uit te sluiten. Mochten er toch verschillen zijn dan worden de tests opnieuw gedraaid. Het verbruik wordt gemeten met een Voltcraft Energy Check 3000 meter die het verbruik vanaf de stekker registreert. Dus alles wat op het moederbord wordt aangesloten, wordt meegerekend.

[b] 10850K[/b]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/cpuzsc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/cpuzmc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/gbsc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/gbmc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/cb20sc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/cb20mc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/cb23sc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/cb23mc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/pmcpu.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/pmmem.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/pcm10.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/pcm10e.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/pcm10p.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/pcm10d.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/kraken.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/10850K/blender.jpg[/img]

Het verbruik van de set in rust is 56,4 Watt in Idle mode en stijgt naar 254 Watt wanneer Cinebench R23 30 minuten gedraaid wordt. De temperatuur van de processor gaat van 28 graden naar 77 graden, de temperatuur van de VRM’s stijgt van 37 naar 50 graden. Vooral de temperatuur van de VRM’s valt op, deze is vrij laag. Daar is goed te zien dat de backplate zijn werk doet en voor extra koeling zorgt.

[b] 11600K[/b]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/cpuzsc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/cpuzmc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/gbsc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/gbmc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/cb20sc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/cb20mc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/cb23sc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/cb23mc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/pmcpu.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/pmmem.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/pcm10.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/pcm10e.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/pcm10p.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/pcm10d.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/kraken.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/11600K/blender.jpg[/img]

Het verbruik van deze set is 61.3 Watt in Idle mode wat hoger ligt dan de 10850K. Echter is het Full Load verbruik wel een stuk lager: 205 Watt. Dit is gemeten tijdens een Cinebench R23 loop. De temperatuur van de processor gaat van 30 graden naar 73 graden, de temperatuur van de VRM’s gaat van 37 naar 48 graden wat ook weer een stukje lager ligt dan andere borden die ik getest heb.

Als we de scores gaan bekijken dan zien we dat alle borden redelijk dicht bij elkaar blijven. Soms piekt de AORUS Master maar soms moet hij ook een gaatje laten met de eerder geteste ASUS borden. Het veld blijft wel dicht bij elkaar zitten.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Software.jpg[/img]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/3.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/4.png[/img]

Elke fabrikant heeft tegenwoordig één of meerdere eigen software pakketten, elk met hun eigen doel. Gigabyte mag met hun submerk AORUS uiteraard niet ontbreken en heeft daarom het App Center op zijn site gezet. Dit is eigenlijk een verzamelplek voor alle andere applicaties. In het eerste scherm zie je ook de applicaties die geïnstalleerd zijn. Dat zijn er op het moment van installeren heel weinig: niets namelijk. Ga je een tabblad verder kijken dan zie je daar het scherm voor de Windows instellingen. Normaal open je dit scherm vanuit Windows zelf maar dit kan nu ook (deels) via deze software.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/6.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/7.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/8.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/9.png[/img]

Op het moment dat je rechts boven op het icoontje met het pijltje klikt controleert de software eerst of er updates zijn voor de verschillende programma’s of niet. Als dit gedaan is worden de geïnstalleerde programma’s en services getoond. De EasyTuneEngineService die hier staat is mee geïnstalleerd met het programma zelf. Ga je naar het Not Installed tabblad dan krijg je een hele grote lijst met tools voorgeschoteld die te downloaden zijn. Let wel: er kunnen dingen tussen staan die standaard aangezet zijn en zo gedownload worden. Ook Third-Party tools kunnen aangezet zijn. Kijk goed wat je echt wilt installeren. Verschillende drivers staan apart vermeld. Deze kun je bijwerken als de behoefte er is. De verschillende programma’s zijn leuk en soms ook echt handig. Een paar voorbeelden zijn de SIV (System Information Viewer), de Easytune software voor het overklokken en uiteraard de RGB Fusion voor het aansturen van de verlichting.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/10.png[/img]

Heb je je keuze gemaakt dan gaat de tool zelf de software downloaden en installeren. Er kan soms een scherm of twee tevoorschijn komen maar deze verdwijnen ook vanzelf weer. Als de installatie voltooid is moet het App Center opnieuw starten. Is dit gedaan dan staan in het startscherm de geïnstalleerde programma’s weergegeven. We gaan de drie geïnstalleerde programma’s even behandelen.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/11.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/12.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/13.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/14.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/15.png[/img]

Als eerste werpen we een blik op Easy Tune. Dit is het overklok programma van AORUS. Natuurlijk kan overklokken vanuit de BIOS maar sommigen verkiezen het overklokken via de software boven de BIOS. Het programma bevat vijf tabbladen waarbij het eerste scherm een aantal standaard profielen toont: “Eco”, “Default” en “OC”. Afhankelijk van welk profiel je kiest worden er een aantal instellingen aangepast zodat de gewenste snelheid ook gehaald wordt. Natuurlijk moet de koeling dit ook aan kunnen. Tevens kan er gekozen worden voor AutoTuning waarbij het moederbord zelf de processor gaat overklokken. Onderin het scherm zien we de BIOS versie en de snelheden van de processor, het geheugen en de interne grafische kaart (als die aanwezig is ten minste.) Het volgende tabblad bevat alle instellingen om een processor over te kunnen klokken. Denk aan de Base Clock, de multiplier van de diverse cores maar ook het voltage en het limiet op de stroomtoevoer. Bij Advanced DDR OC staan alle settings om het geheugen over te kunnen klokken. De snelheid is te bepalen maar ook of je XMP wilt inschakelen. Er kan ook gesleuteld worden aan de timings zodat de reactietijd nog sneller wordt. Maar te strak en je computer krijgt issues. Gaan we nog een tabblad verder dan kunnen we daar een paar instellingen voor wat betreft de stroomvoorziening aanpassen. Veel opties zijn echter niet aanwezig. In het Hotkey menu kunnen er toetsencombinaties ingesteld worden om snel van profiel te wisselen, als dit tenminste is ingeschakeld.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/17.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/18.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/19.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/20.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/21.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/22.png[/img]

Het volgende programma waar we naar kijken is SIV oftewel de System Information Viewer. Zoals de naam al doet vermoeden kun je met dit programma de prestaties van de computer in de gaten houden en nog wat aanpassingen doen om of de prestaties iets te verbeteren of de computer wat stiller te maken. Starten we voor het eerst het programma dan krijgen we een scherm te zien dat de software de ventilatoren wilt calibreren. Hij past de verschillende apparaten aan op basis van geluid en warmte. Daarop past hij de snelheden van de verschillende ventilatoren aan. Is dit gedaan dan starten we met een scherm waarin informatie staat over de kloksnelheden, de processor, het moederbord en het gebruikte geheugen. Een tabblad verder zien we de automatische instellingen van Smart Fan. Hier kan gekozen worden uit één van de vier profielen. In het volgende tabblad kun je zelf aan de slag om alles af te stemmen als je dat zou willen. Nog een tab verder kunnen we instellingen bij welke limieten we een waarschuwing willen krijgen. Loopt het voltage te hoog op of de temperatuur dan wordt er een seintje gegeven dat iets niet helemaal loopt zoals het zou moeten. Bij het laatste tabblad is het mogelijk om een opname te maken van de prestaties van de verschillende meetpunten. Deze zijn onafhankelijk van elkaar uit te zetten.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Sw/24.png[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1574.JPG[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1575.JPG[/img]

Dan is er ook nog de RGB Fusion software waarmee de verlichting van de verschillende onderdelen op het moederbord te bedienen zijn. Ook apparaten die op de headers zitten (denk aan ventilatoren en LED strips), videokaarten, en randapparatuur zoals toetsenborden, muizen en headsets worden aangestuurd. Zo krijg je een synchroon geheel en kan alles op elkaar afgestemd worden. Kies het losse onderdeel of koppel de apparaten kies de stijl die je zelf wilt en de kleur. Het bord zelf heeft niet veel verlichting aan boord, in tegenstelling tot andere borden. We hebben verlichting op het I/O gedeelte en een adelaar op de Southbridge. Het resultaat ziet er wel netjes uit.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Overklok.jpg[/img]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Pics/IMG_1062.JPG[/img]

Aangezien het een moederbord is uit het Z590 assortiment zijn er ook overklok opties aanwezig. Dit was al enigszins te zien aan het bord zelf. Het bord is uitgevoerd met een 18+1 Phases Digital Power ontwerp van 90A. Dit is behoorlijk netjes voor een moederbord. Daardoor kan de stroomvoorziening op peil blijven bij het overklokken. Tevens zorgt de 2 x 8-pins EPS connectoren er voor dat er genoeg stroom aangeleverd wordt. Maar zonder de juiste software kan men helemaal niet overklokken. Dit kan uiteraard vanuit Windows maar sommige mensen vinden het prettiger om over te klokken vanuit de BIOS. Gelukkig kan dat nog steeds. LET WEL: overklokken is geheel op eigen risico en kan hardware onherstelbaar beschadigen.

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/3.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/2.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/4.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/5.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/6.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/7.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/9.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Uefi/8.jpg[/img]

Zoals we eerder al zagen is er een onderdeel Tweaker waar alle overklok instellingen vermeld staan. De standaard dingen worden als eerste benoemd. Dan hebben we het over het instellen van de Base Clock, de Clock ratio van de processor en de snelheid van het geheugen. Tevens kan de XMP ingeschakeld worden wat natuurlijk een leuke winst kan geven op de prestaties. Voltages zijn ook aan te passen vanuit dit menu. Er zijn drie submenu’s waarin nog veel meer instellingen staan. Bij de Advanced CPU settings zijn ook beveiligingen uit te zetten en snelheden per core. Bij Advanced Memory Settings zijn voornamelijk timings aan te passen maar ook kan bepaald worden of het geheugen in single- of dual channel draait. Kijk je naar de SPD info dan zie je alle instellingen van de losse geheugenmodules zoals deze geprogrammeerd zijn door de fabrikant van het geheugen. In Memory Channels Timing kunnen de timings tot in detail ingesteld worden. Zet deze timings echter te strak en de computer start niet meer op. Ook zijn er geavanceerde instellingen voor de verschillende voltages in te stellen, over het algemeen voor de overvoltage.

[b] 10850K[/b]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/cpuzsc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/cpuzmc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/gbsc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/gbmc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/cb20sc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/cb20mc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/cb23sc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/cb23mc.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/pmcpu.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/pmmem.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/pcm10.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/pcm10e.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/pcm10p.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/pcm10d.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/kraken.jpg[/img]
[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Gigabyte/Z590_Aorus_Master/Gfx/OC/10850K/blender.jpg[/img]

Als we dan bezig gaan met het overklokken van de 10850K dan komen we uit op 5,2 GHz bij een voltage van 1,34 Volt. Dit was lager dan bij andere moederborden wat alleen maar mooi is. Hoe lager, hoe minder warmte over het algemeen. De Load Line Calibration hebben we op automatisch laten staan. Wellicht dat we nog wel iets hoger hadden kunnen gaan maar dat kon deze waterkoeler niet aan. De temperaturen zorgden ervoor dat we niet verder konden overklokken. Het verbruik onder load steef wel van 254 Watt naar 352 Watt. Dit is wel een grote toename. Zorg er dus voor dat je niet teveel extra zaken op je moederbord aan sluit. Er valt in ieder geval een redelijke winst te behalen zoals hierboven te zien is.

Op het moment van afronden heb ik nog geen fatsoenlijke overklok weten te krijgen met de 11600K. Mocht deze alsnog lukken dan zullen deze resultaten er zeker bij geplaatst worden.

[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/banners/Gigabyte/Conclusie.jpg[/img]

Intel had met het uitbrengen van de Z590 chipset niet de meest spannende launch in de geschiedenis van releases. Sterker nog: hij is vrij stil geweest. Ook het feit dat de processoren niet tegelijk met de moederborden op de markt werden gebracht was best apart. Nu kunnen op deze borden ook oudere processoren geplaatst worden dus erg was het niet. Toch is een er maar een deel van de functionaliteit te gebruiken. Vooral het gemis aan de PCIe 4.0 functionaliteit is dan vervelend want je denkt het complete bord te kunnen gebruiken wat helaas dus niet het geval is.

De Z590 AORUS Master zit vol aansluitingen zodat je een erg complete pc kunt bouwen als je dat zou willen. Zoals net al aangegeven is het wel van belang dat je voor sommige dingen een 11e generatie processor plaatst. Doe je dit niet dan kun je bijvoorbeeld al geen gebruik maken van het bovenste M.2 slot. Gelukkig zijn er nog twee sloten over als je een 10e generatie chip plaatst. Daarnaast zijn er nog de SATA aansluitingen die benut kunnen worden. Het bord heeft zelfs de mogelijkheid om Thunderbolt aan te sluiten en dat is niet iets wat je op alle borden terug zit. Verder heeft het bord standaard al 10 USB poorten op de achterkant zitten die tevens uitgebreid kunnen worden naar 18 poorten als je gebruik maakt van de interne aansluitingen. Aansluitingen voor ventilatoren en waterpompen zijn er in overvloed: we tellen er maar liefst 10. Daarmee zou alles toch koel genoeg moeten blijven terwijl je flink aan het gamen bent (of aan het overklokken). Er is netjes een 10Gb Ethernetpoort gesoldeerd op de achterkant maar helaas is een tweede poort achterwege gelaten. Dat zou het bord nog completer maken maar wellicht ook iets duurder.

Qua looks ziet het bord er eigenlijk best goed uit. Veel van de kleine componenten zitten tegenwoordig verstopt onder kappen of heatsinks. Het geeft het bord wel een afgewerkt uiterlijk in plaats van een rommelige indruk aan componenten. Tevens hebben ze de functie om zowel de M.2 SSD’s als de southbridge te koelen. Natuurlijk mogen de verwijzingen naar het merk niet ontbreken en deze zijn dan ook zeker aanwezig. Van een tekst op een heatsink tot een lichtgevende adelaar op de southbridge. Deze laatste geeft overigens ook licht net zoals de tekening op de I/O cover. Met RGB Fusion kun je zelf bepalen welke kleur deze delen krijgen. Randapparatuur is met deze software ook aan te passen qua kleur waardoor je een passend geheel krijgt wat er netjes uit kan zien.

Overklokken is ook goed te doen op dit moederbord. AORUS heeft een 18+1 Power Stage ontwerp op het bord geplaatst waarbij de MOSFETS een rating hebben van 90 Ampere. Dat is meer dan genoeg om een fatsoenlijke overklok neer te kunnen zetten. Bovendien heeft het bord ook 2 8-pins EPS connectoren zodat de processor voorzien kan worden van genoeg spanning. Hierdoor moeten hogere overklok instellingen stabiel kunnen blijven en geen problemen geven. Het overklokken zelf kan vanuit Gigabyte’s eigen Easytune software gedaan worden maar de BIOS is ook voorzien van overklokinstellingen. Een arsenaal aan opties staat tot je beschikking om lekker los te kunnen gaan. En mocht een BIOS ineens niet meer mee willen werken dan kan er snel gewisseld worden naar een andere BIOS. Zo hoef je niet bang te zijn dat je moederbord ineens niet meer werkt. Uiteraard moet je dan wel je andere BIOS zo snel mogelijk herstellen, anders kan het nog gebeuren dat je zonder werkend bord zit.

De prijs van het bord op dit moment: ongeveer €350,-. Daarmee is de prijs wel gedaald ten opzicht van de release. De prijs zal wellicht nog iets gaan dalen met de aankomende Alder Lake release. Maar wil je een top Socket 1200 moederbord dan hoort dit bord zeker in je shortlist thuis! Zeker een aanrader dit bord!

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Plus.png[/img]

Compleet bord
Genoeg overklokopties
Genoeg USB poorten tot je beschikking
Dual BIOS
Ingetogen verlichting
Lage VRM temperaturen

[img]https://www.rooieduvel.nl/reviews/Min.png[/img]

PCIe 4.0 werkt best verwarrend
Prijs ligt wat hoger dan oudere borden
Enkele netwerkpoort

Mocht je op- en/of aanmerkingen hebben of iets te vragen, dan hoor ik het uiteraard graag. Mocht je dit een leuke review vinden, dan hoor ik het dit natuurlijk ook graag. 🙂 Het motiveert mij om nog meer reviews te maken.
[jump=Boven]Terug naar boven[/jump]

Wat vind jij?

Vlammend
0
Tof
0
Heet
0
Meh
0
Nope
0

You may also like

Leave a reply

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *

Deze site gebruikt Akismet om spam te verminderen. Bekijk hoe je reactie-gegevens worden verwerkt.

More in:Moederborden